سورنجان
فرهنگ عمید
فرهنگ فارسی
دانشنامه عمومی
سورنجان سرده ای است علفی با حدود ۳۰ گونه که بومی اوراسیا هستند؛ گل های آن ها بدون ساقه و شبیه گل زعفران است که در پاییز می شکفد و به آن ها زعفران پاییزه یا چمنزار گفته می شود؛ میوهٔ آن ها پوشینهٔ سه حجره ای است که در بهار، زمانی که برگ ها ظاهر می شوند، می رسد.
سورنجان در نقاط معتدل و مرطوب می روید. پیاز آن در عمق ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر در خاک فرومی رود و در پائیز گل های سفید یا بنفش شش بخشی از آن خارج گردد؛ و این گل ها لوله دراز دارند و تخمدانشان بر روی پیاز قرار گرفته است. پس از آمیزش قریب شش ماه در خاک باقی می ماند و تخمدان بزرگ می شود و در بهار با برگ های پهن و براق از خاک بیرون می آید و کپسولی سرخانه می سازد که دانه های درشت بسیار دارد. این گیاه بسیار سمی و ماده مؤثر آن به نام کلشیسین در بیماری نقرس بکار می رود.
دلیل نامگذاری این گل به افسانه ای قدیمی باز میگردد. طبق این افسانه ، گل حسرت ) سورنجان ( در اواخر اسفندماه رشد میکند ، ولی به دلیل تلخ بودن این گل ، موجوداتی مانند پرندگان و پروانه ها به این گل نزدیک نمیشوند . و این گل در حسرت دیدن آنها پژمرده می شود . سپس در پاییز دوباره به شوق دیدن پرندگان و پروانه ها رشد خواهد کرد ولی بازهم در حسرت دیدار این موجودات زیبا میماند.
• زعفران مرغزار Colchicum autumnale
• گل حسرت آلپی Colchicum alpinum
• گل حسرت استیونی Colchicum stevenii
• گل حسرت ایرانی Colchicum persicum
• گل حسرت برف دوست Colchicum szovitsii
• گل حسرت بهاری Colchicum bulbocodium
• گل حسرت زیبا Colchicum speciosum
• گل حسرت مدیترانه Colchicum cupanii
• گل حسرت مصری Colchicum ritchii
• گل حسرت یاسمنی کم رنگ Colchicum kotschyi
• Colchicum androcymbioides
• Colchicum antepense
• Colchicum antilibanoticum
• Colchicum arenarium
• Colchicum arenasii
• Colchicum asteranthum
• Colchicum atticum
• Colchicum balansae
• Colchicum baytopiorum
• Colchicum bivonae
• Colchicum boissieri
• Colchicum burttii
• Colchicum chalcedonicum
• Colchicum chimonanthum
• Colchicum chlorobasis
• Colchicum cilicicum
• Colchicum confusum
• Colchicum corsicum
• Colchicum cretense
• Colchicum crocifolium
• Colchicum davisii
• Colchicum decaisnei
• Colchicum doerfleri
• Colchicum dolichantherum
• Colchicum eichleri
• Colchicum euboeum
• Colchicum fasciculare
• Colchicum feinbruniae
• Colchicum figlalii
• Colchicum filifolium
• Colchicum freynii
• Colchicum gonarei
• Colchicum gracile
• Colchicum graecum
• Colchicum greuteri
• Colchicum haynaldii
• Colchicum heldreichii
• Colchicum hierosolymitanum
• Colchicum hirsutum
• Colchicum hungaricum
• Colchicum ignescens
• Colchicum imperatoris - friderici
• Colchicum inundatum
• Colchicum kesselringii
• Colchicum kurdicum
• Colchicum laetum
• Colchicum lagotum
• Colchicum leptanthum
• Colchicum lingulatum
• Colchicum longifolium
• Colchicum lusitanum
• Colchicum luteum
• Colchicum macedonicum
• Colchicum macrophyllum
• Colchicum manissadjianii
• Colchicum micaceum
• Colchicum micranthum
• Colchicum minutum
• Colchicum mirzoevae
• Colchicum montanum
• Colchicum multiflorum
• Colchicum munzurense
• Colchicum nanum
• Colchicum neapolitanum
• Colchicum parlatoris
• Colchicum parnassicum
• Colchicum paschei
• Colchicum peloponnesiacum
• Colchicum polyphyllum
• Colchicum pulchellum
• Colchicum pusillum
• Colchicum raddeanum
• Colchicum rausii
• Colchicum robustum
• Colchicum sanguicolle
• Colchicum schimperi
• Colchicum serpentinum
• Colchicum sfikasianum
• Colchicum sieheanum
• Colchicum soboliferum
• Colchicum trigynum
• Colchicum triphyllum
• Colchicum troodi
• Colchicum tunicatum
• Colchicum turcicum
• Colchicum tuviae
• Colchicum umbrosum
• Colchicum varians
• Colchicum variegatum
• Colchicum wendelboi
• Colchicum verlaqueae
• Colchicum woronowii
• Colchicum zahnii
دانشنامه آزاد فارسی
سورَنْجان
در عربی عکنه. گیاهی علفی، چندساله، و دارای پیاز بزرگ و گوشت دار که محفوظ در پوشش های نازک و ریشه های افشان است. در چمن زارهای غالب نقاط اروپا، نواحی مدیترانه، انگلستان، و ایرلند تا آسیای صغیر می روید. قسمت های مورد استفاده این گیاه گل، پیاز، و دانۀ آن است. طبق قرارداد بین الملی بروکسل، مصرف پیاز کلشیک به سبب ناپایدار بودن مقدار کلشی سین، از کتب دارویی حذف و مصرف دانۀ آن توصیه می شود که نسبتاً فاقد این عیب است. کلشیک دارای اثر ضد نقرس است (داروی اختصاصی). اثرات شدید بر روی معده و روده ازجمله عوارض آن در بعضی افراد است. از این ماده برای بهبود بیماری های دیگر مثل بهجت و تب فامیلیال و مدیترانه ای نیز استفاده می شود. این گیاه در ایران نمی روید، ولی گونه های خاص دیگری از آن در نواحی هند و ایران می روید که برای مصارف مشابهی استفاده می شوند. یکی از گونه های اخیر سورنجان کرمانی است.
