دانشنامه آزاد فارسی
ابوالعباس عبدالله، نخستین خلیفۀ عباسی (حک: ۱۳۲ ـ ۱۳۶ ق). در دوران دعوت مخفی عباسیان ، از سوی پدر به عنوان رهبر دعوت، پس از برادرش ابراهیم امام ، تعیین شد. پس از آشکارشدن دعوت و قیام ابومسلم خراسانی، مروان بن محمد، آخرین خلیفۀ اموی ، ابراهیم امام را در حُمَیْمَۀ شام دستگیر کرد و کشت. آن گاه سَفّاح همراهِ برادرانش در محرم ۱۳۲ق وارد کوفه شدند و ابوسَلَمه خَلال ، سرکردۀ داعیان عباسی ، آن ها را مخفی کرد. چند ماه بعد، تنی چند از داعیان بزرگ خراسانی با ابُوالْعَبّاس در مسجد کوفه بیعت کردند. وی پس از رسیدن به خلافت، عموی خود، عبدالله بن علی ، را به تعقیب مروان فرستاد تا او را در مصر شکست داد و کشت . سپس به انتقام از بنی امیه برخاست و بسیاری از آنان را در شام ، مکه و مدینه به قتل رساند. عبدالله بن علی به فرمان سفاح گورهای خلفای بنی امیه را در شام شکافت ، و جز عمر بن عبدالعزیز، بقایای اجساد آنان را بیرون آورد ، برخی را تازیانه زد و همه را سوزانید. سفاح ، ابوسَلَمه را به وزارت برگزید و به وی لقب «وزیر آل محمد (ص )» داد، اما کمی بعد ابومسلم را واداشت تا وی را به جرم تلاش برای به خلافت رساندن علویان به قتل رساند. همچنین سپاهی به مقابله با رومیان فرستاد که به سوی مرزهای اسلامی پیش می آمدند، اما جنگی روی نداد. وی مرکز خلافت خود را از کوفه ، به سبب شهرت مردم آن به دوستی علویان، به حیره ، و در ۱۳۴ ق به اَنْبار منتقل کرد و در آن جا شهری به نام هاشمیه ساخت و در همان شهر درگذشت و دفن شد.
