اتیلا
فرهنگ فارسی
پادشاه قبیله هون که در سال ۴۳۴ میلادی امپراطوری روم شرقی و غربی را مغلوب و مستلزم بپرداخت خراج گردانید
فرهنگ اسم ها
معنی: شجاع، نامدار، ( آت به معنی اسب، یلا ( صفت ) )، به معنی چابک، نامی، ( اَعلام ) پادشاه هون ها [، میلادی] که به روم شرقی تاخت و کشتار و ویرانی بسیار کرد، در جنگ با روم غربی شکست خورد، کشیشان به او تازیانه ی خدا لقب داده بودند، ( ترکی ) ( آت به معنی اسب + یلا ( صفت ) )، ( در اعلام ) پادشاه هون ها، نام پادشاه قبیله هون که امپراطوری روم شرقی را شکست داد
دانشنامه عمومی
آتیلا در سال ۴۴۱ میلادی قصد حمله به ایران را داشت که موفقیت آمیز نبود، از این رو حملات خود را با یورش به امپراتوری بیزانس دنبال کرد که باعث شد تا تصمیم به حملات بیشتری به سوی غرب بگیرد. وی در اروپا شهرهای بسیاری را نابود و غارت کرد. سرانجام، در نبرد دشت کاتالانی ها، در مقابل فلاویوس آییتیوس شکست خورد. در این جنگ، رومی ها با ویزیگوت ها، فرانک ها و آلانی ها متحد شده و به مصاف هون ها رفتند. هون ها در ناحیه بین رود وُلگا و دشت های مجارستان می زیستند، از آغاز سدهٔ پنجم به تاخت و تازهای فراوان و پُرسودی در حوالی رود دانوب دست زدند، بنابراین، در حدود ۴۴۰ تا ۴۴۵ میلادی، دربار آتیلا به تجمل و زیبائی آراسته بود، شمارهٔ اسیرانی که می گرفتند بسیار بود، هر دو زبان یونانی و لاتین در دربار تکلم می شد، و دبیرانِ رومی تبار رویدادهای خارجی را همواره به آگاهی خان می رساندند، آتیلا، زرد رنگتر از بیشتر افراد قومش بود، ساده می زیست و بی رحمی و خشونت نژادش را با ذوق دیپلماسی، ظرافت حقوقی و حتی آداب دانی درمی آمیخت، بی گمان راضی بود که با همسایگانش پیوندهای نیکو داشته باشد تا آزادانه بتواند خواربار و ساز و برگش را از منابع امپراتوری فراهم آوَرد، در ۴۴۰ میلادی معاهده ای با قسطنطنیه برای تحویل دام بسته شد و آتیلا عنوان شهروند رومی گرفت ولی پرداخت وجه دامها آن قدر عقب افتاد که در ۴۴۸ میلادی آتیلا به ناچار از دانوب گذشت، فیلیپولیس را گرفت و رهسپار پایتخت شد که امپراتور با وعدهٔ غرامت و حقوق او را از پیشروی بیشتر بازداشت، سال بعد تمامی این شرط ها نقض شد و ناممکن نیست که آتیلا را تشویق کردند که رو به غرب نماید.
مرگ عموی آتیلا به نام روگیلا ( راگا یا روا ) در سال ۴۲۴ میلادی موجب شد که او به همراه برادرش بلدا ( یا بودا ) که فرزندان مونجوک بودند کنترل امپراتوری هون را به دست بگیرند. آتیلا دو بار به بالکان لشکر کشید و پیش از شکست در نبرد چالون از گل ( فرانسه امروزی ) تا اورلئان پیش رفت؛ وی در ۴۵۲ امپراتور روم غربی والنتینای سوم را از پایتختش راونا بیرون راند و به قسطنطنیه و رم رسید وی از تاختن به این دو شهر خودداری ورزید. در مارس ۴۵۱ میلادی، آتیلا همراه هفتاد هزار جنگجو و خانواده هایشان از راین گذشت و ژرمنهای وحشت زده را از پیش رویش می راند، زیرا وحشیگری های قومش در گُل از یادها نرفته بود، مِس، تروا، پاریس، و اورلئان فرو افتادند، در بهار سال بعد آتیلا کوشید به ایتالیا بتازد، نیروهایش سبک بودند زیرا تنها برای کسب غنیمت می آمدند، ارتش او آکویلیا را با خاک یکسان کردند که ساکنانش به ناچار به مرداب ریالتو ( خاستگاه ونیز ) پناه بردند، هنگام پیشروی به سوی رم به هیئت سفیران پاپ لئوی یکم برخوردند، مذاکرات پیش می رفت اما آتیلا توقف نمی نمود، پیش از این سوگند یاد کرده بود که اسبش را در رودخانه های اسپانیا آب بدهد، این بار بخت با اروپا مهربان بود، آتیلا در بهار سال ۴۵۳ ناگهان مُرد، امپراتوریش بی درنگ فرو ریخت و اردوهایش به سوی دریای آزوف پس نشستند.
آتیلا (اپرا). آتیلا ( انگلیسی: Attila ) اپرایی است در سه پرده از آهنگساز و مصنف برجسته ایتالیایی، جوزپه وردی که توسط لیبرتو ایتالیایی، تمیستوکل سولرا تنظیم گردیده است. این اپرا بر پایهٔ یک نمایشنامهٔ مربوط به سال ۱۸۰۹ با عنوان آتیلا اثر زاخاریاس ورنر نوشته شده است. نخستین اجرای این اثر مربوط به ۱۷ مارس ۱۸۴۶ می باشد.
آتیلا هون با موفقیت به ایتالیا حمله کرد. در شهر فتح آکوئیلیا، آتلیه و رزمندگان او پیروزی خود را جشن می گیرند. https://fa. eferrit. com/%D8%A2%D8%AA%DB%8C%D9%84%D8%A7 - %D8%AE%D9%84%D8%A7%D8%B5%D9%87/
آتیلا (فیلم ۱۹۵۴). آتیلا ( ایتالیایی: Attila, il flagello di Dio ) فیلمی است که در سال ۱۹۵۴ منتشر شد.
• آنتونی کوئین
• سوفیا لورن
• ایرنه پاپاس
• آنری ویدال
• اتوره مانی
• ماریو فلیچانی
• فوریو منیکونی
• کولت رژیس
آتیلا (مجموعه تلویزیونی). آتیلا نام مجموعهٔ تلویزیونی کوتاهی از یونیورسال استودیوز است. موضوع این سریال دربارهٔ جنگهای آتیلا، پادشاه هون هاست. جرارد باتلر در این فیلم نقش آتیلا را بر عهده دارد. نقش کودکی آتیلا را نیز رولو ویکس بازیگر انگلیسی بر عهده داشته است.
دانشنامه آزاد فارسی
پادشاه قبایل هونکه در منطقه ای از کوه های آلپتا دریای خزر از ۴۳۴ تا ۴۵۲ حکومت می کرد. در تاریخ مسیحیت به بلای آسمانیشهرت دارد. دو بار (۴۴۱ـ۴۴۳ و ۴۴۷ـ۴۴۹م) به امپراتوری روم شرقی(یا بیزانس) حمله کرد تا مبلغ خراج را افزایش دهد، و سپس به امپراتوری روم غربیحمله برد (۴۵۰ـ۴۵۲م). آتیلا نخست با بِلدا، برادرش، حکمرانی می کرد؛ اما او را در ۴۴۴م کشت. در ۴۵۰م هونوریا، خواهر والِنتی نیانوسسوم امپراتور روم غربی، از او برای برهم زدن ازدواج اجباری خود کمک خواست و آتیلا، به همین بهانه، به آن امپراتوری حمله کرد. آیتیوسو تئودوریک، شاه ویزیگوت ها، او را از اورلئانعقب راندند و در کشتزارهای کاتالونیادر ۴۵۱م به سختی شکست دادند. سپاه هون در ۴۵۲م وارد ایتالیا شد؛ اما با تقاضای پاپ لئوی اولعقب نشینی کرد. آتیلا در شب عروسی خود با ایلدیکوی ژِرمَن، با زهر یا، به روایت چاوسردر داستان مَغفِرَت فروش، از خون ریزی بینی ناشی از مستی درگذشت. طبق توصیف پریسکوس، مورّخ یونانی، آتیلا در اردوگاهش در نزدیکی دانوب، زندگی ساده ای داشت. مشاوران او کسانی مثل اورستسیونانی بودند و سلطۀ او بر سرزمینی پهناور به توانایی های اجرایی نیاز داشت. هدف او جلوگیری از خدمت هون ها در ارتش های امپراتوری و به زورگرفتن زمین یا مالیات بیشتر از هر دو بخش امپراتوری بود. محل دفن او معلوم نیست.
