شتر قربانی

لغت نامه دهخدا

شتر قربانی. [ ش ُ ت ُ رِ ق ُ ] ( ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) شتر که جهت نحر در عید قربان آماده کرده باشند. شتر که نحر کردن را باشد به عید قربان.
- امثال :
مِثل ِ شتر قربانی ؛ بیش از حد آراسته و زودتر از انتظار سپری شده. شتر را قبل از قربانی شدن بسیار آرایش می کرده اند و به همین سبب ممکن است چیزی که در آراستن آن زیاده روی شده یا چیزی که به سرعت نفله و لوطی خور شده است به شتر قربانی تشبیه شود. ( از فرهنگ عامیانه جمال زاده ).، شترقربانی. [ ش ُ ت ُ ق ُ ] ( حامص مرکب ) شترقربونی ( در تداول مردم تهران ). نحر کردن شتری از طرف دولت در عید گوسفندکشان در قربانگاه. ( یادداشت مؤلف ). نحر کردن شتری در عید قربان پس از آراستن ودر کوچه و بازار پایتخت گرداندن. قربانی یک شتر در روز عید قربان طبق تشریفات خاص و این امر تا اوایل سلطنت رضاشاه پهلوی معمول بود. ( فرهنگ فارسی معین ).
- عید شترقربانی ؛ عید اضحی. عید قربان. عید گوسفندکشان. روز دهم عرفه پس از اداء مراسم قربانی کردن یک شتر. ( از یادداشت مؤلف ).

فرهنگ عمید

قربانی کردن شتر در روز عید قربان. &delta، در قدیم رسم بود روز عید قربان شتری را زینت کرده و می کشتند و گوشتش را میان مردم تقسیم می کردند.

فرهنگ فارسی

قربانی کردن یک شتر در روز عید قربان طبق تشریفات خاص . توضیح در تهران این امر تا اوایل سلطنت رضا شاه پهلوی معمول بود .

دانشنامه آزاد فارسی

شُترْقربانی
آیینِ جشن گونۀ قربانی کردن شتر در عید قربان. این آیین که، به استحباب، بر ذمّۀ حاجیان است، در دورۀ قاجاریان همه گیر بود؛ همه ساله شاه شتری پیشکش می کرد. بر این شتر جهاز و زنگ و زنگوله و آینه و طاق شال می بستند، و به زیورآلاتی، چون گردن آویز و گوشواره می آراستند و مردی، آراسته به تاج و جقه و حمایل پادشاهی را با عنوان شاهِ شترقربانی، بر آن سوار می کردند و از میدان فردوسی تا میدان توپخانه به سازودُهُل راه می پیمودند. در محل ادارۀ نظمیه، وزیری ساختگی به ثناگوییِ شاه شترقربانی پیش می آمد. هنوز شاهِ ساختگی بر شتر سوار بود که گزمه ای نیزه در گلوی شتر فرو می برد و با سرنگون شدنِ شتر و شاه شترقربانی، رعایا بر شاه و شتر هجوم می بردند و می کوشیدند هر یک تکه ای از لباس ِ شاه و جهاز شتر به غنیمت برند. هر یک از کدخدایان اصنافی چون کله پز، شماع، نانوا، بقال، قصاب و جگرکی نیز از اجزای شترِ قربانی نصیب می بردند. این آیین با آیینِ جشن گونۀ کوسه برنشین همانندی هایی دارد.