سلماس

لغت نامه دهخدا

سلماس. [ س َ ] ( اِخ ) شهری است به آذربایجان در میان تبریز و ارومیه و نزدیک به خوی ، در آن آبی است که اغتسال در آن کنند دافع مرض جذام است. ( از آنندراج ). از اقلیم چهارم و شهر بزرگی است و باروش خرابی یافته ، وزیر خواجه تاج الدین علیشاه تبریزی آنرا عمارت کرد. دورش هشت هزار گام است.هوایش بسردی مایل است و آبش از اودیه های جبال کردستان میخیزد و ببحیره چیچست ریزد. باغستان بسیار دارد.حقوق دیوانیش سی و نه هزار و دویست دینار است. ( نزهة القلوب ص 85 ). شهرکی است خرم و آبادان و از وی شلواربندهای نیکو خیزد. ( حدود العالم ). اسم این شهر از سال 1309 هَ. ش. ببعد بنام شاهپور نام گذاری شد، ولی اکنون به همان نام سابق یعنی سلماس خوانده میشود.

فرهنگ فارسی

شهری است باذربایجان در میان تبریز و ارومیه و نزدیک بخوی .

دانشنامه عمومی

سَلماس یکی از شهرهای منطقه شمال غرب ایران می باشد که در استان آذربایجان غربی واقع شده است. سلماس دارای مرز زمینی با کشور ترکیه می باشد و از بازارچه مرزی و منطقه اقتصادی ویژه برخوردار است. سلماس یکی از شهرهای جاذب توریست می باشد. منطقه سلماس همچون دیگر مناطق آذربایجان با داشتن طبیعتی زیبا و کوهستان های سرسبز و پرآب توانسته است در طول تاریخ بشری، مأوای مناسبی برای اسکان و زیست گروه های مختلف انسانی فراهم کند. بر اساس کاوش های باستان شناسی انجام شده در تپه های باستانی اطراف شهر سلماس که در سال ۱۳۷۱ انجام گرفت، قدمت تمدنی سلماس به حدود ۹ هزار سال قبل برمی گردد.
شهر سلماس به عنوان اولین شهر شطرنجی ایران شناخته می شود و تنها شهری است که به این شیوه مدرن در استان آذربایجان غربی احداث گردیده است. این شیوه مدرن از شهرسازی با خیابان های شطرنجی و هندسی منظم، جلوه های ویژه ای به این شهر بخشیده است که نظیر آن را در کمتر شهری در ایران می توان مشاهده کرد.
سلماس علاوه بر پیشینه تاریخی چندین هزارساله خود یکی از شهرهای مهم آذربایجان در تاریخ تحولات سیاسی ایران بوده است. مردم سلماس از دیرباز نقش عمده ای در تحولات کشور ایفا کرده اند و سلماس یکی از مراکز اصلی فعالیت مشروطه خواهان در دوران مشروطه بوده است.
بیشتر مردم سلماس به زبان ترکی آذربایجانی سخن می گویند و همچنین بخشی از مردم سلماس به زبان کردی کرمانجی صحبت می کنند که بیشتر ساکن بخش کوهسار این شهرستان هستند. به علاوه عده ای از یهودیان هم تا سدهٔ بیستم در این منطقه زندگی می کردند. طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت شهر سلماس بالغ بر ۹۲٬۸۱۱ نفر می باشد.
در جلد چهارم کتاب «فرهنگ جغرافیائی ایران ( آبادیها ) » زبان مردم سلماس، زبان ترکی آذربایجانی مذهب آن ها شیعه ذکر شده است و به سکونت چند خانوار آشوری مسیحی در این شهر نیز اشاره شده است.
سلماس مرکز شهرستان در ۳۸ درجه، ۱۲ دقیقه شمالی و ۴۴ درجه و ۴۶ دقیقه و ۴۰ ثانیه شرقی در استان آذربایجان غربی واقع شده است.
سلماس در شمال شهر ارومیه و در کنار مرزهای ایران و ترکیه و ساحل دریاچه ارومیه واقع شده است. سلماس از شرق به دریاچه ارومیه و از غرب به مرز ایران و ترکیه محدود است، از شمال به شهرستان خوی، از جنوب به شهرستان ارومیه محدود می شود.