دانشنامه اسلامی
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) برای اصلاح تمام امور حیات انسان مبعوث شده است و پس از انجام ماموریت ۲۳ ساله موفق شده بسیاری از ناهنجاری های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را اصلاح نماید و در این راستا قوانین مدون و محکم بنام وحی از سوی خداوند برای استمرار اصلاح در جوامع بشری آورد و خودش درحد قدرت آنها را به اجرا گذاشت.
رک: آیتی، ابراهیم، تاریخ پیامبر اسلام، چاپ ششم، تهران، دانشگاه ۱۳۷۸ ص۱۸۰ تا ص۴۶۵.
پس از رحلت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) با کجروی برخی از صحابه راه طی شده پیامبر متروک شده و به وصیتش درباره استمرار راه نبوت عمل نشد. این انحراف از این زمان آغاز شد و اصلاح گری در تمام امور از سیر و روند تکاملی خارج گردید. اندک زمانی در دوره زمامداری امیرمؤمنان (علیه السّلام) وقفه ای در کجروی ها و انحرافات ایجاد شد و آن حضرت روش پیامبر را در مدت کوتاه خلافت خویش در پیش گرفت.
ر. ک: یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ یعقوبی، ترجمه آیتی، چاپ ۷، تهران، علمی فرهنگی، ۱۳۷۴، ج۲، ص۷۴.
ائمه و علمای اسلام همواره با عنصر تبلیغ و ارشاد و هدایت در فکر اصلاح جامعه اسلامی بوده اند و این علیرغم این بوده است که استیلای سلاطین و حاکمان در پیشرفت این اهداف و پیشبرد اصلاح یکی از موانع مهم راه و هدف بوده است. علمای حوزوی هر یک نقش مهمی در عصر خود در این راه ایفا کرده اند، ارشاد و هدایت به راه و سیره رسول خدا از اهداف و وظایف حوزه های دینی بوده و فلسفه شکل گیری این مراکز مهم علمی نیز همین بوده است.
ابزارهای علما برای اصلاح
...
