دانشنامه آزاد فارسی
دانش پژوه، محمّدتقی
دانش پژوه، محمّدتقی
محقّق، نسخه شناس و کتاب شناس ایرانی. عضو افتخاری انجمن آسیایی پاریس و عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب ایران بود. در ۱۳۱۹ش کار خود را در کتابخانۀ دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران آغاز کرد و در ۱۳۴۸ش به استادی تاریخ دانشکدۀ ادبیات تهران رسید. در تاریخ علمِ منطق تبحر داشت. از بنیادگذاران مجلۀ فرهنگ ایران زمین بود. کوشش اساسی و جهانی او فهرست نگاری نسخه های خطی بود که اهم آن ها فهرست های کتابخانه های معتبر تهران، آستانۀ قم، کتابخانۀ مجتبی مینوی، و لوس آنجلس است و نیز مجموعه سازی کتاب های پژوهشی در زمینۀ تحقیقات ایران شناسی و متون و مباحث اسلامی در دانشکدۀ حقوق دانشگاه تهران که دامنۀ آن را به بررسی و برگزیدن نسخه های خطی برای مجموعه های کتابخانه های معتبر تهران و بعضی از کتابخانه های شهرستان ها نیز کشیده بود. او رقمی نزدیک به ۱۰۰هزار نسخۀ خطی را یک به یک دیده، بررسی کرده و آن هایی را که شایستۀ معرفی دانسته با انتشار حدود ۵۰ کتاب، ۴۰ فهرست و نزدیک به ۴۰۰ مقاله شناسانده است. وی بسیاری از اسناد ناشناخته و فراموش شده را معرفی کرده است. به جز فهرست نسخه های خطی اعم از مستقل و به صورت کتاب، آثار او را بیشتر تصحیح کتب شامل می شود. از آن جمله اند: ترجمۀ قدیم نهایۀ شیخ طوسی، مختصر نافع محقّق حلی، ملل و نحل شهرستانی، نجات ابن سینا، تحصیل بهمنیار، منطق ابن مقفّع، تبصرۀ سهلان ساوجی، منطقیات فارابی، اخلاق محتشمی، بخشی از جامع التّواریخ، و نیز سوانح الافکار خواجه رشید الدین فضل الله همدانی، رسالاتی در موسیقی.
