دانشنامه اسلامی
حدیث منسوخ حدیثی است که حکم آن توسط حکم حدیث ناسخ برداشته شده باشد.
شناخت منسوخ
شناخت حدیث منسوخ به طرق ذیل ممکن است:۱- نص پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) مانند: «کنت نهیتکم عن زیارة القبور فزوروها»؛۲- نقل صحابی مانند: «کان آخر الامرین من رسول الله (صلی الله علیه و آله وسلّم) ترک الوضوء بمامسته النار»؛۳- تقدم تاریخ: (حدیث متاخر ناسخ حدیث متقدم است)؛۴- اجماع بر نسخ.
شرایط نسخ
شرایط نسخ حدیث به قرار زیر است.الف - منسوخ حکم شرعی باشد نه عقلی.ب - نسخ به دلیل شرعی باشد مثلاً ارتفاع حکم با مرگ مکلف نسخ به حساب نمی آید.ج - حکم مرفوع مقید به وقت معینی نباشد مانند: «ثم اتموا الصیام الی اللیل» زیرا با دخول وقت حکم منقضی می شود.د - خطاب رافع، متاخر باشد و از جهت زمان بعد از منسوخ صادر شده باشد.برخی بر این باورند که در احادیث امامیه مصداق ناسخ و منسوخ وجود نداشته و آن چه هست پایان زمان حکم و آغاز زمان حکم دیگر است.
تعبیرات مترادف
...
