دانشنامه اسلامی
یکی از اقسام حد (مُعرِّف) به لحاظ محدود، حد امور بدون علل است. ابن سینا در النجاة، حد را بر پنج قسم تقسیم می کند:۱. حد اسمی؛۲. حدی که مبدا البرهان است؛۳. حدی که نتیجه البرهان است؛۴. حد کامل، مرکب از قسم دوم و سوم، که تمام البرهان است؛۵. حد امور فاقد علت، یا دارای علل خارج از ذاتشان.
توضیح اصطلاح
امور بدون علل، امور سلبی و عدمی اند؛ مثل کوری و جهل، زیرا اعدام، فاقد ذات اند و از این رو دارای علت نیستند، مگر بالعرض و حد این امور نمی تواند حد حقیقی باشد، بلکه حد رسمی خواهد بود. بنابراین «حد امور بدون علل»، یکی از دو نوع قسم پنجم، و نوع دیگرش امور بسیطی است که به دلیل بساطت، علل آنها خارج از ذات شان است؛ مثل نقطه و وحدت (در فرضی که آنها را امور ثبوتی و وجودی بدانیم) که علل آنها ذاتاً درموضوعاتشان داخل است و بالعرض در خود آنها داخل است.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل.• ابن سینا، حسین بن عبدالله، النجاة.
...
