دانشنامه اسلامی
ملزم بودن پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم به رعایت میانه روی در تبلیغ دین و ارتباط با مردم : «وان تدعوهم الی الهدی لا یسمعوا وتر اهم ینظر ون الیک وهم لا یبصر ون: و اگر آنها را به هدایت فرا خوانید، سخنانتان را نمی شنوند! و آنها را می بینی (که با چشمهای مصنوعیشان) به تو نگاه می کنند، اما در حقیقت نمی بینند! » » «خذ العفو وامر بالعر ف واعر ض عن الجاهلین: (به هر حال) با آنها مدارا کن و عذرشان را بپذیر، و به نیکی ها دعوت نما، و از جاهلان روی بگردان (و با آنان ستیزه مکن)! » در روایتی از امام صادق علیه السّلام «عفو» به وسط تفسیر شده است و از آن جا که آیه در مقام بیان، وظیفه تبلیغی است، «عفو» به مفهوم اعتدال در تبلیغ خواهد بود. عفو گاهی به معنی مقدار اضافی چیزی آمده ، و گاهی به معنی حد وسط و میانه ، و گاه به معنی قبول عذر خطاکار و بخشیدن او، و گاه به معنی آسان گرفتن کارها. قرائن آیات نشان می دهد که آیه فوق ارتباط با مسائل مالی و گرفتن مقدار اضافی از اموال مردم که بعضی از مفسران گفته اند ندارد، بلکه مفهوم مناسب ، همان آسان گرفتن و گذشت و انتخاب حد وسط و میانه است. در تفسیر عیاشی از حسین بن علی بن نعمان از پدرش از کسی که او از امام صادق (علیه السلام ) شنیده روایت کرده است که امام فرمود: خدای تعالی رسول خود را ادب کرد و از در تادیب فرمود: ای محمد ملازم با عفو باش و آن را ترک مکن و به معروف دستور ده و از نادانها اعراض کن ، آنگاه حضرت فرمود: معنایش این است که از ایشان به همان حفظ ظاهر اکتفا نموده و آنچه مقدورشان هست بگیر، و کلمه عفو به معنای وسط است و در الدر المنثور است که ابن مردویه از انس روایت کرده که گفت : رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: آن مکارم اخلاق که خداوند آن را می خواهد این است که عفو کنی و در گذری از هر کس که تو را ظلم کرد، و پیوند خویشی کسی را که با تو قطع کرده تو وصل کنی ، و آنکس که تو را محروم کرده به او بدهی ، آنگاه رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم ) آیه (خذ العفو و امر بالعرف و اعرض عن الجاهلین) را قرائت نمود.
