دانشنامه اسلامی
اهتمام جدی و پیوسته علمای برجسته حوزه علمیه بر حفظ استقلال حوزه های علمیه بیانگر اهمیت و جایگاه این موضوع است به گونه ای که حتی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (رحمة الله علیه) با اینکه ایشان خود در راس حوزه نیز قرار داشتند، بر این استقلال تاکید داشتند. اکنون که تا اندازه ای به اهمیت این ویژگی حوزه های علمیه پی بردیم، اندکی نیز به ابعاد این استقلال می پردازیم:
← استقلال مدیریتی
یکی از ویژگی های نهاد روحانیت شیعه که آن را از دستگاه روحانیت مسیحی و حتی روحانیت اهل سنت متمایز می کند استقلال مالی آن می باشد بر طبق شواهد تاریخی با آغاز همراهی حکومت و کلیسا در آغاز قرون وسطای مسیحی دستگاه روحانی مسیحی، مالک زمین ها و ثروت انبوه شد. کلیسا، با فئودال های بزرگ قرون وسطی همراه بود. گرچه از دولت و ملت مستغنی بود و در تجمل و شکوه طلایی می زیست، اما درد توده های مردم را نیز نمی شنود؛ بلکه خود بخشی از درد مردم بود. دستگاه روحانی اهل سنت، گرچه چنان مکنت مستقل نداشت، اما راه ارتزاق خویش را به دولت ها پیوند داده بود، از دولت ها مستمری می گرفت، دهان به منقبت می گشود و یا لب به سکوت می بست.روحانیت شیعی، نه در کنار دولت ها بود و نه سفره ی رنگارنگ شخصی داشت. او در جوار مائده ی طبقات مستضعف و متوسط اجتماعی، دانش می اندوخت و می پراکند. به مناعت و قناعت ره می سپرد و چون آن سفره تاراج می شد، خود در درد و رنج ایشان شریک می گشت و با غارتگران در می آویخت در این زمینه مقام معظم رهبری فرموده اند:گذران معیشت روحانیت به صورت سهم امام، تا انواع دیگر کمک های مالی، بر دوش مردم بوده است، روحانیون و مردم، مادتاً و معناً، به هم آمیخته بودند.
سخنرانی در جمع طلاب علوم دینی، در مدرسه ی فیضیه، ۱۱/۹/۱۳۶۶.
جایگاه حوزه های علمیه در یک نظام اسلامی و نحوه ارتباط آن با دستگاه حکومت، از جمله بحث های سابقه دار و پرمناقشه ای است که نزد پژوهشگران و صاحب نظران از اهمیت فراوانی برخوردار است. این مسئله که تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، صرفاً جنبة نظری داشت با تشکیل نظامی بر اساس ولایت فقیه و استقرار حکومتی بر مبنای شرع مقدس و برخاسته از حوزه، شکل جدی تری به خود گرفت و با توجه به آشکار شدن جنبه های عملی و کاربردی آن با حساسیت مضاعفی، پیگیری شد. امروزه نیز با توجه به اهمیت بحث، بارها بحث «استقلال» یا «عدم استقلال» حوزه مورد بررسی و مناقشه قرار می گیرد، اما باید دید که واقعیت چیست؟
← رابطه روحانیّت با دولت
...
