دانشنامه اسلامی
نام او را فتح بن سعید و فتح بن علی نیز ضبط کرده اند. از تاریخ تولد و زندگی او اطلاع چندانی در دست نیست. به گزارش تذکره ها، وی برای دیدار با بشر حافی به بغداد رفت و از عیسی بن یونس حدیث شنید.در موصل، غیر از فتح موصلی مذکور، صوفی دیگری (فتح بن محمدبن وِشاح ازدی موصلی، کنیه اش ابومحمد، متوفی ۱۷۰) نیز به این نام شهرت داشته، که از او به فتح کبیر و از فتح بن سعید به فتح صغیر یاد شده است دیوه چی، ص ۲۰۶). بیشتر حکایاتی که در منابع آمده دربارۀ فتح بن سعید است. در تذکره ها بین این دو خلط شده و احوال و حکایتهای یکی به دیگری نسبت داده شده است. به تصریح فتح موصلی، او با سی تن از مشایخ، که همگی از ابدال بوده اند، ملاقات داشته است. وی اهل خوف و گریه بوده است و او را امام متوکلان خوانده اند. کرامتی (راه رفتن روی آب) نیز دربارۀ او گزارش شده است. همچنین او از عرفایی بوده که از معاشرت با نوجوانان پرهیز داشته است. ابوحفص، خواهرزادۀ بشرحافی، از موصلی روایت کرده و ابوعبداللّه حُصری از شاگردان موصلی بوده است
وفات
فتح بن سعید اسناد حرکت و سکون، نطق و سکوت، و خوف و رجا را به خدا نشانۀ عارف صادق معرفی می کند. وی در عید قربان سال ۲۲۰، در حالتی منقلب، درگذشت. که وفات او را پس از عید قربان دانسته است؛ نیز که سال وفات او را، به اشتباه، ۳۲۰ گزارش کرده است). به گزارش دیوه چی او را در گورستانی در موصل به خاک سپردند. از فتح بن سعید به جز سخنان و حکایتهای پراکنده، اثری به جای نمانده است
