خیشخانه. [ ن َ / ن ِ ] ( اِ مرکب ) خیمه ای که از کتان و یا از نی سازند. ( برهان قاطع ) ( از ناظم الاطباء ). خیمه ای باشد بجهت دفع هوای گرم از کتان سازند و در درون آن برگ بید بگسترانند و بر اطراف آن آب می پاشند و این بمنزله خسخانه هندوستان است و پیراهن کتان را نیز گفته اند. ( آنندراج ). بعضی گویند خانه ای باشد که از نی و علف سازند. ( آنندراج ). || بعضی گویند که خانه ای باشد که اطراف آنرا از خار شتری برآورند و از بیرون پیوسته آب بر آن پاشند و از درون باد کنند بجهت دفع گرما و این در سیستان متعارف است. ( آنندراج ). خانه ای که جهت دفع گرما سازند و اطراف آنرا از خار شتر برآورند و از بیرون پیوسته آب بر وی پاشند. ( از برهان قاطع ) ( از ناظم الاطباء ). خانه تابستانی که در آن برای ترویح خیش آویخته باشند. ( بحر الجواهر ). کوخ : چو آفتاب شد ازاوج خود بخانه ماه به خیشخانه رو و برگ بید و باده بخواه.ازرقی.ز سردی نفس من تموز دی گردد چه حاجت است درین دی بخیشخانه و خم.خاقانی.کافور خواه و بیدتر در خیشخانه باده خور با ساقی فرخنده فر زو خانه فرخارآمده.خاقانی.و جوشن مجاهدت خصم از پشت بگشادند و بروساید ترفه تکیه فرمودند و بخیش خانه تنعم توجه نمودند. ( تاریخ سلاجقه کرمان محمدبن ابراهیم ). و ترکان گرسنه و بی نوا چون... دیدند در خیشخانه عیش خزیده و دراعه وقار برکشیده.( تاریخ سلاجقه کرمان محمدبن ابراهیم ). || پیراهن کتان. || زر خالص. ( ناظم الاطباء ).
فرهنگ معین
(نِ ) (اِمر. ) خانة تابستانی که از نی یا پارچة کتان درست می کردند و بر آن آب می پاشیدند تا در اثر وزش باد از هوای خنک آن استفاده کنند.
فرهنگ عمید
خانه ای که در آن پرده های کتان می آویختند و برای خنک شدن هوا آن ها را مرطوب می کردند، خانۀ تابستانی.
فرهنگ فارسی
خانه تابستانی، بوته های خاروخس یاپرده خیش (اسم ) ۱ - خانه ای که از نی و علف و خار و خس یا با پرد. خیش سازند و بر آن آب باشند تا هوای داخل آن خنک گردد . ۲ - خیمه ای که برای رفع هوای گرم از کتان سازند و درون آن برگ بید گسترانند و بر اطراف وی آب پاشند .
ویکی واژه
خانة تابستانی که از نی یا پارچة کتان درست می‌کردند و بر آن آب می‌پاشیدند تا در اثر وزش باد از هوای خنک آن استفاده کنند.
