دانشنامه عمومی
ابن زبیر در مکه مستقر گردید و از آنجا به مخالفت با یزید برخاست و با مرگ یزید در ۶۸۳م، خودش را خلیفه مسلمین نامید که در تاریخ به عنوان نقطهٔ آغاز فتنه دوم شناخته گردیده است. در همین حال فرزند و جانشین یزید نیز تنها پس از چند هفته از آغاز حکومتش درگذشت و باعث آغاز زوال قدرت بنی امیه در سرزمین هایش گردید و درپی این رویداد بسیاری از سرزمین هایشان به زیر قدرت و نفوذ ابن زبیر درآمدند. گرچه ابن زبیر به عنوان خلیفه در بسیاری از نقاط خلافت به رسمیت شناخته شده بود ولی اقتدار او تنها محدود به حجاز می گردید. در سال ۶۸۵ خلافت اموی با رهبری مروان یکم در سوریه و مصر احیا گردید درست درهمان زمانی که اقتدار ابن زبیر در عراق و عربستان به وسیلهٔٔ حامیان خاندان علی و خوارج به چالش کشیده شده بود. مصعب برادر ابن زبیر توانسته بود حکومت ابن زبیر در عراق را در سال ۶۸۷م مستحکم نماید اما سرانجام در سال ۶۹۱م از عبدالملک جانشین مروان شکست خورد و کشته شد. فرمانده امویان، حجاج بن یوسف توانست ابن زبیر را در مقرش مکه محاصره کند و درنهایت در سال ۶۹۲م او را کشت.
اعتبار و جایگاه ابن زبیر از وابستگی خانوادگی او با محمد، پیامبر اسلام و همچنین وابستگی او با مکه سرچشمه می گرفت و به او این توانایی را می داد که بتواند برای مخالفت با نقش بنی امیه بر گروه های بی طرف مسلمان اثر گذاشته و آنان را رهبری کند. او به دنبال این بود که بتواند باری دیگر حجاز را به مرکز خلافت بدل کند. گرچه خودداری او برای خروج از مکه باعث گردید نتواند از قدرتی که در استان های پرجمعیت تر نهفته بود استفاده نماید و کنترل آنان را به برادرش مصعب و دیگر افراد وفادار به او که دارای استقلال نسبی بودند واگذار نماید؛ بنابراین در مبارزها و درگیری هایی که در زیر نام او صورت می پذیرفت نقش کوچکی داشت.
