سراوان. [ س َ ] ( اِخ ) دهی است جزء دهستان سنگر کهدمات بخش مرکزی شهرستان رشت. دارای 141 تن سکنه است. آب آن از نهر گلی رود که از سفیدرود منشعب میشود تأمین میشود. محصول آن برنج ، باقلا و شغل اهالی زراعت و زغال فروشی است. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 2 ). نام ناحیتی است از آنسوی رودیان به گیلان. ( حدود العالم ). سراوان. [ س َ ] ( اِخ ) شهرستان سراوان یکی از شهرستانهای استان هشتم و محدود است از شمال و خاور و جنوب خاوری به مرزپاکستان ، از طرف جنوب و باختر به شهرستان ایرانشهر،از شمال باختری به شهرستان زاهدان. این شهرستان چهار بخش بشرح زیر دارد: 1 - بخش حومه : شامل 4 دهستان و88 آبادی و جمعیت آن 22000 تن است. 2 - بخش سوران : شامل 5 دهستان و 48 آبادی و جمعیت آن 9500 تن است. 3- بخش جالق : شامل یک دهستان و 20 آبادی و جمعیت آن 12500 تن است. 4 - بخش زابلی : شامل یک دهستان و 28 آبادی و جمعیت آن 4000 تن است. بنابر آمار فوق شهرستان سراوان از 4 بخش و یازده دهستان و 184 آبادی بزرگ و کوچک تشکیل شده و جمعیت آن 48 هزار تن است. یکی ازبخشهای چهارگانه شهرستان سراوان که قسمت مرکزی آن بشرح زیر است : از شمال به بخش جالق و از خاور و جنوب خاوری به مرز پاکستان و از طرف جنوب و جنوب خاوری به بخش سیب سوران و از طرف باختر به بخش خاش از شهرستان زاهدان محدود است. منطقه این بخش از دو قسمت تشکیل میشود: قسمت اول کوهستانی که همان دهستان بم پشت است که تمام آبادیهای آن در دره های کوهستانی واقع شده است. قسمت دوم دهستانهای اسفندک و حومه است که در جلگه واقع شده است. رودخانه های این بخش آب دائم ندارد و بزرگترین رود آن رود ماشکید است که از بخش سیب سوران سرچشمه گرفته پس از عبور از شمال دهستان بم پشت وارد خاک پاکستان میشود. بخش مرکزی شهرستان سراوان از چهار دهستان بشرح زیر تشکیل میشود: دهستان حومه دارای 10000 تن جمعیت و 28 آبادی است. دهستان کوهک دارای 1000 تن جمعیت و 3 آبادی است. دهستان اسفندک دارای 500 تن جمعیت و 4 آبادی است. دهستان بم پشت دارای 5500تن جمعیت و 52 آبادی است. مرکز بخش دارای 2000 تن جمعیت و یک آبادی است. بنابر آمار فوق این بخش از چهار دهستان و 88 آبادی کوچک و بزرگ تشکیل شده و جمعیت آن 19000 تن است. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 8 ).
فرهنگ فارسی
۱- شهرستانی جزو فرمانداری کل بلوچستان واقع در مشرق بلوچستان . این شهرستان در امتداد خط مرزی ایران و پاکستان قرار دارد و شامل بخشهای : جالق سب سواران و زابلی است . ۲ - مرکزشهرستان شهر سراوان است که ۹٠۹۷ تن سکنه دارد . شهرستان سراوان یکی از شهرستانهای استان هشتم و محدود است از شمال و خاور و جنوب خاوری بمرز پاکستان .
دانشنامه عمومی
سراوان یکی از شهرهای استان سیستان و بلوچستان و مرکز شهرستان سراوان در جنوب شرقی ایران است. این شهر با جمعیت ۱۲۰۰۰۰ نفرباحومه پنجمین شهر بزرگ و پرجمعیت استان به شمار می رود. سراوان اولین نقطه در ایران است که خورشید در آن طلوع می کند و به «زادگاه خورشید ایران» معروف است. نام قبلی این شهر شستون بوده که در زمان رضا شاه پهلوی به سراوان تغییر کرده است. در روستایی زیارت ( هیتوک ) گنبدی هست که نشان می دهد که ۲۰۰ سال پیش ساخته شده است آثار به جامانده در شهر گشت در ۶۰ کیلومتری سروان نشان دهنده وجود تمدن در دوره اشکانی در این منطقه است. آثار بدست آمده در سراوان نشان می دهد که این شهر سابقه تاریخی و تمدن بسیار کهنی دارد. سنگ نگاره های کشف شده در سراوان که مربوط به هزاره اول قبل از میلاد مسیح هستند نشان از تمدن کهن این شهر دارد همچنین سفال کلپورگان که قدمت هفت هزار ساله دارد و تنها موزه زنده سفال جهان است از دیگر آثار تاریخی این شهر است. پیش از سال ۱۳۰۵ شمسی سراوان فعلی روستایی بنام «شستون» بود که به تدریج بر وسعت آن افزوده شد و به سراوان معروف شد؛ سراوان امروزه متشکل از روستاهای قدیمی بخشان، شستون، کهنه کلا، جو بلوچان است و سراوان در سال ۱۳۲۶ به شهرستان تبدیل شده است. موقعیت جغرافیایی شهرستان سراوان در نقشه، ۶۲ درجه و ۲۰ دقیقه طول جغرافیایی و ۲۷ درجه و ۲۲ دقیقه عرض جغرافیایی می باشد. ارتفاع این شهرستان از سطح دریا ۱۱۶۵ متر و مسافت آن تا تهران ۱۹۰۶ کیلومتر است. شهرستان سراوان با مساحت ۱۶۰۹۶ کیلومتر مربع دارای ۸ دهستان بنام های گشت، حومه، ناهوک، جالق، کله گان، کوهک و اسفندک، کشتگان، بم پشت می باشد و مردم این شهرستان با زبان بلوچی صحبت می کنند. آب و هوای شهرستان سراوان در تابستان گرم و خشک و در زمستان معتدل است. کوه های کوه سفید گشت، کوه سرخ در بم پشت، از مرتفع ترین کوه های این شهرستان محسوب می شوند. رشته کوه سیاهان طولانی ترین رشته کوه در این شهرستان می باشد که از نزدیکی های تفتان شروع و تا ناهوک در محدوده پاکستان ادامه دارد. از رودخانه های شهرستان سراوان می توان به ماشکید، سیمش و روتک اشاره نمود. بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۶۱ هزار و ۱۴ نفر شامل ۳۰هزار و۶۸۹نفر مرد و ۲۹هزار و ۳۲۵نفر زن بوده است. سراوان (رشت). سَراوان روستایی است از توابع دهستان سراوان بخش سنگر شهرستان رشت در استان گیلان ایران. این روستا از شمال با روستای جوکول بندان، از شرق با روستای قاضیان، از غرب با روستای کچا و از جنوب با روستای گلسرک و روستای موشنگا هم مرز است. این روستا براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن ( ۱۳۹۵ ) ، دارای ۱۸۳۷ خانوار و جمعیت ۵۵۴۲ نفری ( ۲۸۲۶ مرد، ۲۷۱۶ زن، ۱۸۳۷ خانوار ) است. روستای سراوان پرجمعیت ترین روستای استان گیلان است. روستای سراوان دارای ایستگاه آتش نشانی، پاسگاه نیروی انتظامی، پاسگاه پلیس راه، پایگاه هلال احمر، مرکز خدمات جامع سلامت روستایی، مرکز مخابرات، دفتر پیشخوان دولت، پوشش اینترنت ADSL ( ثابت ) و 4G ( همراه ) ، بانک، پارک، پارک جنگلی، گاز، برق، مدرسه ( تمامی مقاطع تحصیلی ) ، آب قابل شرب، سالن ورزشی، موزه میراث روستایی، پمپ بنزین، مطب پزشک عمومی، دامپزشکی، داروخانه و … می باشد. مردم دهستان سراوان بیش از ۳۵ سال است که دچار معضل دفن گاه زباله سراوان هستند. در تیر ماه ۱۳۶۳ در جلسه ای با حضور فرماندار رشت و شهردار رشت و مدیرکل اداره منابع طبیعی گیلان و نماینده رهبر جمهوری اسلامی ایران در استان گیلان ( آیت الله احسانبخش ) مقرر شد که اداره منابع طبیعی گیلان، بیش از ۵ هکتار از جنگل های دهستان سراوان را به شهرداری رشت برای دفن زباله تحویل دهد که البته با دو شرط ۱ - عرصه موقتاً تحویل شهرداری شود و ۲ - شهرداری خود راساً اقدام به احداث و تعرض جاده نکند این تصمیم گرفته شد. در سال ۱۳۷۰ منابع طبیعی طی نامه ای به شهرداری رشت، فرمانداری رشت و نماینده رهبر جمهوری اسلامی ایران در استان گیلان هشدار داد که شهرداری به تعهداتش عمل ننموده و آب های سطحی و زیرزمینی و هوای جنگل سراوان آلوده شده است و خواستار توقف دفن زباله در دفن گاه زباله سراوان و تجدید نظر در محل دفن گاه شد اما کسی اقدامی نکرد و در کمال تعجب شهرداری وقت، ۳ هزار متر مربع دیگر از جنگل را نیز تصرف نمود! این اقدامات خلاف قانون تا جایی ادامه یافت که هم اکنون دفن گاه زباله سراوان به ارتفاعی بالاتر از برج آزادی رسیده است! و در رسانه ها به کوه زباله سراوان شهرت دارد. شیرابه های سمی ناشی از کوه زباله سراوان باعث آلودگی شدید خاک و آب منطقه و حتی شهر رشت و تالاب انزلی شده است. با گرم شدن هوا، بوی نامطبوع غیرقابل تحمل و هجوم شدید مگس ها به مردم منطقه هر چندسال موجب خشم گسترده مردم و اعتراضات خیابانی می شود که سرانجام با دخالت نیروی انتظامی و وعده های مسئولین ( که آخرین وعده پایان یافتن تخلیه زباله در سایت زباله سراوان در سال ۱۴۰۲ است ) و توزیع حشره کش و چسب مگس و سم پاشی خانه ها و … پایان می یابد!
