اتروسک
فرهنگ فارسی
دانشنامه آزاد فارسی
از اقوام باستانی ساکن اِتروریا۱، در ایتالیا (اراضی توسکان۲ و بخشی از اومبریا۳ی کنونی)، از قرن ۸ تا قرن ۲پ م. سلسلۀ اِتروسکی تارکینیوس۴ ها از ۶۱۶ تا ۵۰۹پ م بر روم سلطنت کرد. اِتروسک ها در اوج تمدن خود، در قرن ۶پ م، با استفاده از ناوگان تجاری قدرتمند خود به ثروت و قدرت سرشار دست یافتند. در ۵۰۹پ م از رُم رانده شدند و سرانجام تحت سلطۀ رومیان درآمدند. احتمالاً اِتروسک ها پیش از ۸۰۰پ م از آسیای صغیر آمده بودند. حکومت شاهان اِتروسک، اشرافیتی بسته بود و به خاندان لوکومونِس۵ محدود می شد که وظایف مدنی و مذهبی را درهم آمیخته بودند. وسعت اِتروریا حدود ۵۰۰پ م به بیشترین حد رسید؛ اما یونانیان و رومیان، آنان را از کامپانیا۶ و لاتیوم۷ بیرون راندند. در ۴۷۴پ م هیرون اول، جَبّار سیراکوز۸، اِتروسک ها را در نبردی دریایی در کومِه۹، شکست داد. اِتروسک ها حدود ۴۵۴ از کورسیکا۱۰ و البا۱۱ نیز بیرون رانده شدند؛ در ۳۹۶پ م وِیی۱۲ مغلوب شد؛ و گُل ها شهرک های مهاجرنشین را در پو۱۳ ویران کردند (۳۹۰پ م). بخش جنوبی اِتروریا به رُم سوگند وفاداری یاد کرد (۳۵۱پ م)، و پس از چند نبرد، در ۲۸۳پ م رومیان به فرماندهی کورنِلیوس دولابِلا۱۴ در دریاچۀ وادیمونیان۱۵ به پیروزی کامل رسیدند. اِتروسک ها در ۹۱پ م، مانند رومیان حقوق شهروندی دریافت می کردند. شهرک های نظامی که سولا۱۶ و اوگوستوس در اِتروریا ساختند، به خودمختاری این قوم پایان داد و این سرزمین نیز رومی شد.
