دانشنامه اسلامی
ظلل (۳۵ بار)
«ظُلَّه» از مادّه «ظِلّ» در اصل به معنای قطعه ابری است که سایه می افکند، بسیاری از مفسرین در ذیل آیه، چنین نقل کرده اند:
هفت روز، گرمای سوزانی سرزمین آنها را فرا گرفت، و مطلقاً نسیمی نمیوزید، ناگاه قطعه ابری در آسمان ظاهر شد، و نسیمی وزیدن گرفت، آنها از خانه های خود بیرون ریختند و از شدت ناراحتی به سایه ابر پناه بردند. در این هنگام، صاعقه ای مرگبار از ابر برخاست، صاعقه ای با صدای گوش خراش، و به دنبال آن آتش بر سر آنها فرو ریخت، لرزه ای بر زمین افتاد، و همگی هلاک و نابود شدند.
(بضم ظاء و تشدید لام) سایبان. در مجمع ذیل آیه 56 نساء فرموده: «الظّلة الستره» مفردات ابری که سایه میاندازد گفته و میگوید: اغلب در شیء مکروه به کار رود. . چون کوه را کندیم و بالای سرشان بردیم گوئی سایبان بود . آیه درباره قوم شعیب علیه السلام است که توده ابری ظاهر شد و عذاب به وسیله آن محوشان کرد ظاهر آن است که ابر بر آنها سایه افکند و در زیر آن قرار گرفتند پس عذاب شروع گردید. جمع آن ظُلَل (بضم ظاء و فتح لام) است . . ظاهراً مراد از ظل سایه ایست که از دود تشکیل شده که درباره دوزخیان فرموده: . و «لا بارِدٍ ولا کَریمٍ» بجای «لاظَلیلٍ» است، علت سه شعبه بودن دخان معلوم نیست به نظر میآید که اولی معلول عدم توحید، دومی معلول عدم عمل و سومی معلول عدم ایمان به آخرت باشد. که در کفّار هیچ یک از سه اصل . وجود ندارد در صافی از حضرت باقر علیه السلام نقل شده که «ظِلٍ ذی ثَلثِ شُعَب» را دخان آتش فرمودهاند. یعنی: بروید به سوی سایه سه شعبه از دود که گوارا و خوش آیند نیست و از شعله آتش مانع نمیباشد.
