کروخ. [ ک ُ / ک َ ] ( اِخ ) شهرکی است [ به خراسان ] با ناحیت آبادان و اندر میان کوهها است و از او کشمش خیزد. ( حدود العالم ). نام دهی در خراسان. ( ناظم الاطباء ). قریه ای است در غرب شهر هرات و معروف است اسطخری گفته است که کروخ در شعب جبل واقع است به اندازه بیست فرسخ اشجار در یکدیگر مشبک شده اند و مسجد و قرای متعدده دارد. ( آنندراج ). شهری است بین آن و هرات ده فرسنگ است و از کروخ کشمش به همه بلاد برند و آن شهری کوچک است. ( از معجم البلدان ) ( از مراصد الاطلاع ) : پیشم آمد بامدادان آن نگارین از کروخ با دو رخ از باده لعل و با دو چشم از سرمه شوخ آستین بگرفتمش گفتم به مهمان من آی مر مرا گفتا به تازی مورد و انجیر و کلوخ .رودکی. کروخ. [ ک َ] ( اِ ) حمام. ( صحاح الفرس ). صاحب آنندراج آن را بمعنی حمام دانسته و نوشته است بمعنی حمام باشد کدوخ که در فرهنگها دیده بودم اینک ظن غالب است که کروخ بوده و صاحب جهانگیری مصحف خوانده و نوشته : بامدادان پیشم آمد آن نگارین از کروخ بادو رخ از باده لعل و با دو چشم از سرمه شوخ.رودکی ( از آنندراج ).اما در همه فرهنگها کدوخ بمعنی حمام آمده است. رجوع به کدوخ شود.
فرهنگ فارسی
شهری بوده است در ده فرسنگی هرات . حمام
دانشنامه آزاد فارسی
کروخاز شهرهای بزرگ ولایت هرات. کروخ در شمال شرق هرات واقع شده و از مناطق خوش آب و هوا و گردشگری این ولایت به شمار می آید. وسعت شهر کروخ در حدود 2260 کیلومتر مربع و جمعیتش بالغ بر 100 هزار نفر است. شغل اصلی مردم این شهر کشاورزی و دامپروری است. به دلیل وجود معادن زغال سنگ و گچ کار در معدن نیز در بین اهالی این منطقه رواج دارد. از بناها و آثار تاریخی کروخ می توان به مسجد غار کروخ، قلعه بالا، قلعه ابومنصور و مسجد جامع کروخ اشاره کرد.
