کاظم رشتی

لغت نامه دهخدا

کاظم رشتی. [ ظِ م ِ رَ ] ( اِخ ) ( سید... ) ابن قاسم حسینی گیلانی رشتی حائری از علمای اواسط قرن سیزدهم هجرت و از اکابر تلامذه شیخ احمد احسائی و بعد از وفات استاد مذکور خود نایب مناب او و در تمامی امور دینیه و مرجع و پیشوای سلسله شیخیه بوده و تألیفات بسیار دارد: 1- اثبات وجودالجن. 2- اسرارالحج. 3- اسرارالشهادة. 4- اسرارالعباده. 5-الاسم الاعظم و تحقیق مایتعلق به. 6- اصول الدین. 7- البهبهانیة. 8- تهذیب النفس و اخلاص العمل. 9- ترجمه کتاب حیات النفس استاد مذکور خود. 10- جوابات الاسئلة التوحیدیه. 11- جوابات الاسئلة الدهلویة. 12- جوابات الاسئلة الشفیعیة. 13- الحجةالبالغه فی ردالیهود والنصاری و سائرالملل الباطلیة. 14- دلیل المتحیرین و ارشاد المسترشدین. 15- شرح خطبه طتنجیة یا طنجیه و این خطبه در نهج البلاغه نیست. 16- شرح دعاءالسمات. 17- شرح قصیده لامیه عبدالباقی عمری در مدح حضرت موسی بن جعفر( ع ). 18- علم الاخلاق و السلوک. 19- اللوامعالحسینیه. 20- المحجةالدامغة. 21- مقامات العارفین و غیر اینها که در حدود صدو پنجاه کتاب و رسائل متفرقه بدو منسوب میباشد و اغلب آنها چاپ شده است و در احسن الودیعه گوید که سید رشتی دارای مؤلفات بسیاری است که احدی چیزی از آنها نفهمیده است گویا که با زبان هندی حرف میزند خصوصاً شرح خطبه و شرح قصیده او که مملو از لغزو معما بوده و خالی از عبارات فصیحه میباشد باری سید رشتی در سال 1259 هَ.ق. وفات یافته و جمله «غاب نور» ماده تاریخ اوست و سیدعلی محمد باب مقتول و حاج کریم خان کرمانی متوفی در 1288 هَ.ق. نیز از تلامذه وی بوده اند و یا آنکه حاج کریم خان به اظهار بعضی از اهل عصر از تلامذه خود شیخ احمد احسائی بوده و نزد سید رشتی تلمذ نکرده است. ( از ریحانة الادب ج 2 ص 77 ).
و رجوع به روضات الجنات ص 26 و احسن الودیعه ج 2 ص 172 و مواضع متفرقه از الذریعه شود. آقای دکتر محمد معین در مقاله «هورقلیا» نویسد: سیدکاظم رشتی ( متوفی 1259 قمری ) . به تبع احسائی در رساله ملامهدی گوید: «اعلم ان الروح قد اتت من مکان عال و فضاء وسیع فسیح الی هذاالبدن المحبس الضیق المکدرالمشوب بانواع البلایا والمحن والکثافات... و قد یلحقها ملال و انضجار عن ذلک فتلتفت و تتوجه الی عالم المثل الشبحیه والصورالمقداریه ، عالم هورقلیا و جابرسا و جابلقا و تنطر الی احوال ذالک العالم...و عالم الروح الذی تذهب الیه حال النوم و بعدالموت هو عالم انمثال و مقام هورقلیا...». ( مجله دانشکده ادبیات شماره 3 سال اول فروردین ماه 1332 ص 88 ). سیدکاظم رشتی در رساله ملامهدی گوید: بدان که روح از مکانی عالی و فضایی وسیع و فسیح بدین بدن... آمده ، چنانکه شاعر گوید :

فرهنگ فارسی

از علمای اواسط قرن سیزدهم هجرت

دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از اثر آفرینان است
فقیه و ادیب. در رشت متولد شد و در کربلا مسکن گزید. نزد علمای عصر خویش درس خواند و از شاگردان برجسته و از نزدیکان شیخ احمد احسائی بود و تا او به مجلس حاضر نمی شد، شیخ درس را شروع نمی کرد.
وی پس از استادش نایب او و پیشوای فرقه ی شیخیه شد و در ترویج مرام احسائی سعی بسیار کرد. سید کلمات شیخ را در مجلس درس بیان و آنها را تایید و کلمات مخالفان را رد می کرد.
او از شیخ احمد احسائی و سید عبداللَّه شبر و ملا علی رشتی و شیخ موسی نجفی اجازه ی روایت داشته است. میرزا ابراهیم شیرازی و میرزا حسن بن امان اللَّه دهلوی عظیم آبادی در نزد سید کاظم رشتی درس خوانده اند.
از آثار وی: «رسائل الرشتی» یا «الرسائل و جوابات المسائل»؛ شرح «قصیده لامیه ی» عبدالباقی عمری، در مدح حضرت موسی بن جعفر علیه السلام؛ «شرح قصیده البائیه»؛ «اسرار الشهاده»؛ «اسرار الحج»؛ «اسرار العباده»؛ «الحجه البالغه» در رد ملل باطله؛ «دلیل المتحرین و ارشاد المسترشدین»؛ «المحجه الدامغه»؛ «اللوامع الحسینیه»؛ «مقامات العارفین».