پامیر

لغت نامه دهخدا

پامیر. ( اِخ ) ناحیه کوهستانی بسیار مرتفع آسیای مرکزی و در جغرافیا بدو نام «بام دنیا» داده اند هرچند که در خور این نام نیست. قسمت اعظم این سرزمین متعلق به روسیه و مابقی جزء افغانستان است و در مشرق به دشتها و ریگزارهای ترکستان چین منتهی شود و در شمال به فرغانه و به مغرب در طول سیلابهائی که آمودریا ازآنها تشکیل میشود به پستی میگراید و در جنوب آن سلسله جبال قره قوروم واقع است. نجد پامیر در حدود 70000کیلومترمربع مساحت دارد با 20000 تن سکنه چادرنشین یا شبان ترک خرخیز. ارتفاع این سرزمین که از سطح دریا در حدود 4000 گز است باعث سختی آب و هوای آن شده است چنانکه زمستان بدانجا هفت ماه بکشد و تنها در یک ماه ( ماه یولیه ) شبها شب نم نباشد و حرارت روزها گاه به 70 درجه رسد. پامیر هوائی خشک دارد و باران و برف در آن بندرت بارد. بادهای آن بسیار سرد است ولی شدید نیست لکن با خشکی آب و هوا دریاچه های متعددی در آنجا هست که برخی وسیع باشد لیکن آب این دریاچه ها روبه نقصان است چنانکه بعضی بکلی از میان رفته است و از جمله دریاچه های آن قره گول با 300 هزارگزمربع مساحت و ساری گول با 4267 گزمربع مساحت. غالب رودهای پامیربطرف مغرب یعنی آمودریا که به بحیره خوارزم میریزد جاریست و بقیه بطرف شرق یعنی رود تاریم متوجه است و کوه مرتفع پامیر موسوم به تغارمه 7899 گز ارتفاع دارد وظاهراً سکنه فعلی هند و ایران از این معبر گذشته ودر این دو مملکت سکنی گزیده اند. از جبال مهمی که ازاین عقده کوهستانی آغاز میشود در شمال ، رشته کوههای تیان شان است که از حوالی سمرقند تا داخله ترکستان چین امتداد دارد و در جنوب کوههای کوئن لُن و قراقروم و هیمالیا که جملگی بموازات یکدیگر از شمال غربی به جنوب شرقی امتداد دارند و از دره های مابین آنها هر یک رودی جاری است. در جانب غربی این نجد دو رشته جبال از پامیر آغاز میشود یکی سلسله جبال هندوکوه یا هندوکش و دنباله های آن یعنی کوه بابا و سپیدکوه و سیاه کوه و کوههای شمال خراسان. دیگر سلسله سلیمان که در امتداد رود سند بجهت جنوب ممتد میشود و به بلوچستان و سواحل اقیانوس هند می انجامد و راههای اصلی کشورهای مجاور نجد پامیر یعنی افغانستان و پنجاب و ترکستان و کاشغر و ایران همه از میان همین سلسله کوههاست.

فرهنگ فارسی

ناحیه کوهستانی بسیار مرتفع آسیای مرکزی که آنرا [ بام دنیا ] گویند . قسمت اعظم این نجد متعلق به روسیه و بقیه جزو افغانستان میباشد . در جنوب آن سلسله کوههای قراقورم واقع است . نجد پامیر در حدود ۷٠٠٠٠ کیلومتر مربع وسعت داردد و ارتفاع متوسط آن از سطح دریا ۴٠٠٠ متر است .
ناحیه کوهستانی آسیای مرکزی

فرهنگ اسم ها

اسم: پامیر (پسر) (فارسی) (تلفظ: pamir) (فارسی: پامیر) (انگلیسی: pamir)
معنی: پای میترا

دانشنامه آزاد فارسی

پامیر (Pamir(s))
(یا: بام دنیا) فلاتی کوهستانی به ارتفاع ۳,۹۶۵ متر در آسیای مرکزی. بخش عمدۀ آن در تاجیکستان است، اما تا چین و افغانستان نیز امتداد دارد. قلههای بسیاری، با ارتفاع بلندتر از ۶,۱۰۰ متر، دارد که برخی از آن ها عبارت اند از (قلۀ کمونیسم) قلۀ استالین (۷,۴۹۵ متر) در تاجیکستان، و قلۀ کونگور (۷,۷۱۹ متر) در چین. از این فلات رشته کوه های بزرگی منشعب می شوند، مانند تین شان به سمت شمال، کونلون و قراقورم به سمت شرق، و هندوکش به سمت غرب. اکثر جمعیت این فلات را اقوام تاجیک تشکیل می دهند که به کشاورزی اشتغال دارند. بقیۀ ساکنان آن چادرنشینان قرقیزند. فلات پامیر یخچال های طبیعی فراوانی دارد.