یزدان بخش. [ ی َ ب َ ] ( اِخ ) نام وزیر هرمز پور نوشیروان. ( ناظم الاطباء ) ( از برهان ) ( آنندراج ). نام وزیر هرمز که بنابر نوشته بلعمی در مأموریت برای دلجویی بهرام چوبینه به دست پسر عم خود کشته شد و بزرگان به خونخواهی او هرمز را کور کردند و خسرو را به سلطنت رسانیدند: [ ملک هرمز را وزیری ] بود مهتر از همه وزیران نامش یزدان بخش. او را گفت ای ملک این [ هدیه بهرام چوبینه ] بسیار است ولیکن این یک نواله است از سوی بهرام ، نگر تا سور چگونه بوده است که یک نواله از آن چندین بوده است. چون یزدان بخش این بگفت هرمز را کینه در دل افتاد و خشم گرفت بر بهرام با مردانشاه غلی و دوک دانی پنبه بفرستاد و نامه فرستاد... و خبر به هرمز آمددانست که خطا کرده است اندر کار بهرام. پس چون یزدان بخش را بخواند و گفت این همه تو کردی ، ترا سوی بهرام باید شدن و عذر خواستن و گفتن که این من کردم و خطا کردم که بهرام کریم است ترا عفو کند وزیر اجابت کرد و برفت. پسرعمی بود او را با خود ببرد. این پسرعم خواست که به جای بهرام کار کند. یزدان بخش را بکشت و سرش برگرفت و پیش بهرام برد و گفت : سر دشمن ترا آوردم آن که ترا بد گفت. بهرام... بفرمود تا او را گردن بزدند چون خبر کشته شدن یزدان بخش به مداین رسید همه ٔمهتران گرد آمدند و... برفتند و اندر سرای هرمز افتادند و او را از تخت بزیر آوردند و هردو چشمش بکندندو تاج به دست وی سوی پرویز فرستادند به آذربایگان واو را بازخواندند و به پادشاهی ملک ایران بنشاندند.( از تاریخ بلعمی چ پروین گنابادی صص 1079 - 1081 ).
