لغت نامه دهخدا
- خط میخی وان ؛ این خط در وان مرسوم بوده و خواندن آن در ابتداء خیلی سخت می نمود، ولی بعد از آنکه نوشته هایی به دو خط وان و آسوری یافتند کار خواندن آن آسان شد.( از ایران باستان ص 48 ).
خط میخی
- خط میخی وان ؛ این خط در وان مرسوم بوده و خواندن آن در ابتداء خیلی سخت می نمود، ولی بعد از آنکه نوشته هایی به دو خط وان و آسوری یافتند کار خواندن آن آسان شد.( از ایران باستان ص 48 ).
فرهنگ فارسی
فرهنگستان زبان و ادب
دانشنامه عمومی
خط میخی انواع گوناگونی دارد که برای نوشتن در زبان های مختلف به کار می روند. از گونه های خط میخی می توان به میخی پارسی باستان، و در ابعاد کهن تر و قدیمی تر به آشوری، سومری، اکدی، ایلامی، بابلی و اوگاریتی اشاره کرد.
همه خطوط میخی که تاکنون رمزگشایی شده اند از چپ به راست نوشته می شوند. این نوع خط که برخی باور دارند پایهٔ اندیشه نگار دارد، در همه کشورهای آسیای غربی به کار می رفته است. [ نیازمند منبع] پژوهشگران، سومریان را مبدع خط میخی می دانند.
خط میخی هخامنشی که دارای ۵۰ نشانه است، جدیدترین گونهٔ خطِ میخی است که در سدهٔ ششم پیش از میلاد مسیح ساخته شده است. این خط برای نوشتن کتیبه های هخامنشی به کار رفته است. خطِ میخیِ هَخامنشی، خطی نیمه الفبایی، نیمه هجایی است افزون بر ۸ نشانه ( ایدئوگرام ) که برای واژگان پر کاربرد مانند شاه، کشور و اهورامزدا به کار می روند. این خط ساده ترین نوع خطوطِ میخی پس از خط میخی اوگاریتی است. و تماماً الفبایی است. این خط هم اکنون در استاندارد ( Unicode ( ۴٫۱ پذیرفته شده و بازه ای به آن اختصاص داده شده است.
روش نگارش خط میخی طی چندین مرحله توسعه و بهینه سازی از قرن ۳۱ قبل از میلاد تا قرن دوم پس از میلاد، بیش از سه هزار سال مورد استفاده قرار گرفته است. در نهایت در دوران روم باستان با سیستم نوشتاری الفبایی جایگزین می شود. رمزگشایی خط میخی در قرن ۱۹ میلادی به سال ۱۸۵۷ انجام شد. شکل زیر روند تغییرات چشمگیر کلمه SAĜ به معنای «سر» در خط میخی طی دو هزار سال را نمایش می دهد.
• خط تصویری حوالی ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد
• خط تصویری چرخیده شده حوالی ۲۸۰۰ تا ۲۶۰۰ سال پیش از میلاد
• حالت انتزاعی خط در کتیبه های تاریخی قرون وسطایی حوالی ۲۶۰۰ سال پیش از میلاد
• نشانه ای است که در کتیبه رسی نوشته شده است، معاصر به مرحله ۳ است
• نشانه ای که در اواخر هزاره سوم پیش میلاد استفاده شده است.
• نشانه ای که در اوایل هزاره دوم پیش از میلاد در امپراتوری آشوری و در زبان هیتی استفاده شده است.
• نشانه ای ساده شده که تا اوایل هزاره اول پیش از میلاد توسط آشوری ها استفاده شده است.
