لغت نامه دهخدا
حاسة. [ حاس ْ س َ ] ( ع ص ) نعت فاعلی ، تأنیث حاس. || ( اِ ). احدالحواس الخمسة یعنی آن چیز که بدان چیزی دریابند و هی السمع والبصر والشم والذوق واللمس. ( مهذب الاسماء ). یکی از حواس خمس. یکی از حواس پنجگانه. قوتی است که دریابد چیزی را چون سامعه و باصره ولامسه و غیره. ( غیاث ). هر قوه ای در حیوان که بدان چیزی دریابد از قبیل دیدن و شنودن و برماسیدن و چشیدن و بوئیدن. یکی از پنج نیرو که بدان چیزی دریابند از بوئیدن و شنودن و دیدن و بسودن و چشیدن. هر یک از حواس خمسه ظاهری و هر یک از حواس خمسه باطنی. یکی از پنج حواس. ( منتهی الارب ). قوه نفسانیه مدرکه و منه «تعالی اﷲ ان یدرک بحاسة من الحواس » ( اقرب الموارد ). ج ، حواس :
گفتم که نفس حسیه را پنج حاسه چیست
گفتا که لمس و ذوق و شم و سمع با بصر.ناصرخسرو.و بباید دانست که حاست سمع اندر عصب پنجم از آن نهاده است که... ( ذخیره خوارزمشاهی ). از بهر آنک دماغ از کار فرمودن حاستهاء پنجگانه ظاهر که سمعو بصر و شم و ذوق و لمس است و از بعض حاستهاء باطن چون ذکر و فکر و تمیز مانده گردد... ( ذخیره خوارزمشاهی ). علامت خاصه لقوه تشنجی آن است که حاستها بر حال خویش باشد... ( ذخیره خوارزمشاهی ). علامت خاصه لقوه استرخائی آن است که حاستهاکند شود. ( ذخیره خوارزمشاهی ). ینبغی ان یکون معه من الملح ما لایؤذی حاسّة الذوق. ( ابن البیطار ). || دریافت. اندریافت. اندریاب. || مشعر. || سرمای سوزنده. ( منتهی الارب ). || باد سرد با باران. ( مهذب الاسماء ). باد که غدیر را از خاک پر کند و زمین را خشک سازد. || ملخی که گیاهان زمین خورد. ( اقرب الموارد ).
