قولنج
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
فرهنگ فارسی
( اسم ) دردی که غفله در ناحیه شکم خصوصا نواحی مجاور به قسمتهای مختلف قولون حاصل شود و در صورت شدت ممکنست به مرگ منتهی گردد . عرضه قولنج به طور کلی مربوط به ضایعات قسمتهای مختلف احشائ است و ممکنست مربوط به عفونت یا سوراخ شدن آپاندیس باشد که دراین صورت دردها بیشتر در ناحیه تحتانی راست شکم و حول و حوش ناف است و ممکنست مربوط بانسداد کیسه صفرا وی یا ضایعات کبدی باشد که باز دردها در طرف راست شکم و قسمتهای ریز حجاب حاجز و نواحی ستون فقرات احساس می شود . همچنین قولنج ممکنست به سبب ناراحتی های رحمی و دردهای شدید آنی مربوط به قاعده ( ماهانه ) زنان و یا مربوط به ضایعات کلیوی باشد . در هر یک از انواع قولنجها در صورت تشخیص ضایعه نام مربوط را می برند مثلا قولنج کبدی قولنج کلیوی قولنج روده یی ( که مربوط به انسداد یا تداخل قسمتی از روده باریک است ) قولنج کیسه صفرا و غیره . در هر حال قولنج با دردی شدید و ناراحت کننده همراه است .
دانشنامه عمومی
دانشنامه آزاد فارسی
حملات ناگهانی و معمولاً موّاج درد شکمی. دردهای قولنجی براثر انقباض های عضلانی دردناک در اعضای توخالی، ازجمله روده ها، کیسۀ صفرا (در قولنج صفراوی)، یا میزنای (در قولنج کلیوی)، و سپس اتساع آن ها پدید می آید. قولنج روده ای براثر انسداد کامل یا جزیی روده یا یبوست ایجاد می شود. قولنج شیرخواران معمولاً ناشی از گازهای روده است.
دانشنامه اسلامی
این مجموعه، توسط دکتر صبحی محمود حمامی، به زبان عربی گردآوری شده و توسط دکتر محمدابراهیم ذاکر، با نثری شیوا به فارسی برگردانده شده است.
ابن ابی اصیبعه ، در باره رساله قولنج ابن سینا گفته است: «ابن سینا نگاشته ای در قولنج دارد که هنگامی که در قلعه فردجان زندانی بوده آن را به رشته تحریر درآورده است که البته این اثر ناتمام است»
آنچه ناتمام بودن این رساله را تأکید می کند سخنی است که ابن ابی اصیبعه در باره فخر الدین بن ساعاتی پزشک می گوید؛ کلام او چنین است: «فخر الدین، نگاشته هایی در زمینه دانش پزشکی دارد که از جمله آنهاست تکمیل کتاب قولنج ابن سینا»
زمان نگارش رساله قولنج، قبل از تألیف کتاب قانون است.
