ستیر

لغت نامه دهخدا

ستیر. [ س ِ ] ( اِ ) رجوع کنید به استیر. پهلوی «ستر» ( تاوادیا 165 ). در «صد دُرّ نثر» آمده : «هر استیر چهار درم بود چنانکه سیصد دُرّ استیر هزار و دویست درم بود». ( حاشیه برهان قاطع چ معین ). بمعنی سیر است که یک حصه از چهل حصه من باشد و آن به وزن تبریز پانزده مثقال است چه یک من تبریز شش صد مثقال و هر مثقالی شش دانگ ، و بعضی گویند ستیر شش درهم و نیم باشد. ( برهان ). شش درم سنگ و نیم. ( اوبهی ) ( شرفنامه ). وزنی باشد که آن را سیر گویند. ( آنندراج ). استیر که بعربی استار گویند یعنی شش درم و نیم که چهل یک ِ من بود. استار و آن شش درم سنگ و نیم بود. ( فرهنگ اسدی ) ( رشیدی ) :
زهی بر کمانش بر از چرم شیر
یکی تیر و پیکان او ده ستیر.فردوسی.خدنگی که پیکان او ده ستیر
ز ترکش برآهخت گرد دلیر.فردوسی.یا رب چه جهان است این یا رب چه جهان
شادی به ستیربخشد و غم به قپان.صفار.ده ستیراز این مطبوخ با یک وقیه روغن سوسن و یک وقیه روغن نرگس و یک وقیه و نیم انگبین بیامیزند و حقنه کنند. ( ذخیره خوارزمشاهی ).
اما مقدار [ طعام ] کمترین ده ستیر. ( کیمیای سعادت ). سه بدست و نیم درازی او و چهار انگشت پهنا، وزن او دو من و نیم یا سه من کم ده ستیر. ( نوروزنامه ).
سقنقور بوده ست نه مغز خر
به ده من زر ارزد از او یک ستیر.سوزنی.روزگار بیاید که آنچه به درم سنگ است به ستیر گردد و آنچه به ستیر باشد به من گردد. ( اسرار التوحید ).
امااگر جامه خواهد شست او را ده ستیر اشنان تمام است. ( تذکرة الاولیاء عطار ).
گوشت افزون نیم من بد یک ستیر
هست گربه نیم من هم ای ستیر.( مثنوی چ خاور ص 336 ).
ستیر. [ س َ ] ( ع ص ) پوشیده. ( منتهی الارب ). مستور :
عشق معشوقان نهانست و ستیر
عشق عاشق با دوصد طبل و نفیر.مثنوی.گفت با هامان بگویم ای ستیر
شاه را لازم بود رای ای وزیر.( مثنوی چ خاور ص 258 ).آنچه مقصود است مغز آن بگیر
چون براهش کرد آن زیبا ستیر.( مثنوی چ خاور ص 302 ).گوشت افزون نیم من بد یک ستیر
هست گربه نیم من هم ای ستیر.( مثنوی چ خاور ص 336 ). || پوشنده. ( منتهی الارب ). ساتر :
ور در آید محرمی دور از گزند

فرهنگ معین

(سَ ) [ ع . ] (ص . ) کسی که عیب و خطای دیگری را می پوشاند.
(س تِ ) (اِ. ) استیر، یک چهارم من .

فرهنگ عمید

۱. مستور، پوشیده: ور درآید محرمی دور از گزند / برگشایند آن ستیران روی بند (مولوی: ۱۳۱ ).
۲. عفیف، پاک دامن، پارسا.
= سیر٢: زهی بر کمان استش از چرم شیر / یکی تیر، پیکان او ده ستیر (فردوسی: ۳/۱۸۷ ).

فرهنگ فارسی

استیر، سیر، یک چهلم من، ۱۶مثقال، استار، مستور، پوشیده، عفیف، پاکدامن، پارسا، سترائ
( صفت ) ۱ - آنکه عیب و خطای دیگران را می پوشاند . ۲ - کسی که از کارهای نامشروع اجتناب کند پاکدامن جمع سترائ .
پوشیده . مستور

ویکی واژه

کسی که عیب و خطای دیگری را می‌پوشاند.
استیر؛ یک چهارم من.