معنی گیلک | لغت یاب

لغت نامه دهخدا

گیلک. [ ل َ ] ( ص ، اِ ) به زبان گیلان ، مردم عامی و روستایی و رعیت را گویند. ( برهان قاطع ) ( فرهنگ جهانگیری ) ( آنندراج ) ( فرهنگ شعوری ). || از اهل گیلان. گیلانی. گیلی. جیلی. جیلانی.
گیلک. [ ل َ ] ( اِ ) اسم فارسی زعرور باشد. ( فهرست مخزن الادویه ). گیل. گیل سرخ. رجوع به زعرور شود.
گیلک. [ ل َ ] ( اِخ ) دهی است از دهستان حومه بخش مرکزی شهرستان فیروزآباد. واقع در 5500 گزی شمال باختر فیروزآباد و هزارگزی شوسه شیراز به فیروزآباد. محلی جلگه و هوای آن معتدل و سکنه آن 241 تن است. آب آن از چشمه تأمین میشود. محصولات آن غلات و برنج و شغل اهالی زراعت و صنایع دستی آنان گلیم بافی است. خرابه های معروف به آتشکده مربوط به دوره ساسانیان در 1500گزی شمال آن واقع است. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 7 ).

فرهنگ معین

(لَ ) (اِ. ) منسوب به گیلان .

فرهنگ فارسی

دراصطلاح مردم گیلان:روستایی وبومی ورعیتگیلکی:زبان مردم گیلان، لهجه مردم گیلان
( اسم ) زعرور زالزالک .
دهی است از دهستان حومه بخش مرکزی شهرستان فیروز آباد . آب آن از چشمه تامین میشود محصولات آن غلات و برنج است .

دانشنامه آزاد فارسی

گیلَک
(یا: گیل ها) از اقوام ساکن ناحیۀ گیلان، در حاشیۀ شمالی فلات ایران و جنوب دریای خزر، مرکب از دو دستۀ بزرگ شرقی و غربی در دو سوی رودخانۀ سفیدرود. حد شرقی دامنۀ انتشار قوم گیلک در ناحیۀ تنکابن تا چالوس و حد غربی آن به کوه های تالش و ناحیۀ تالش نشین غرب گیلان می رسد. از تقسیم بندی های این قوم، جز اخبار مربوط به طوایفی چون اژدر و چپک و برخی خاندان های حکومتگر اطلاع چندانی در دست نیست و تقسیمات آن بیشتر بر مبنای تعلق مردم گیلک به یکی از دو دستۀ اصلی و یا محل سکونت آنان صورت گرفته است. تاریخ قدیم گیلک ها مبهم و ناشناخته است و برخی از مورخان و جغرافیانویسان باستان، بر این باورند که گیلکان، از قوم کادوسی به جا مانده اند. از برخی شواهد چنین برمی آید که گیلکان در عصر باستان، اگرنه کاملاً، تا حدود زیادی از دولت های هخامنشی و اشکانی و ساسانی جدا بودند و اغلب جنگاورانی مزدور در خدمت آنان بودند. گیل ها ظاهراً از نخستین اقوام ایرانی بودند که تا حدودی پذیرای مسیحیت شدند. آگائی، از شاگردان تادیوس حواری، در سال های میان ۱۲۰ـ۱۴۰م، گیلکان را با این مذهب آشنا کرد. گیلان در میانۀ قرن ۶م، اسقف نشینی نسطوری بود. دین اسلام، نه به دست فاتحان عرب، بلکه به دست علویان و زیدیان مازندران در میان گیلکان رواج یافت. گیلکان تا ۷۰۶ق هیچ گاه مغلوب مهاجمان خارجی نشده بودند. در این سال، الجایتو با مشقات فراوان موقتاً گیلان را تصرف کرد. گیلک ها تا قرن ۹ق چندین حکومت قدرتمند محلی خودمختار داشتند که جز در شرایطی خاص که تابع دولت های بزرگ بودند دولتی مستقل به شمار می آمدند. این دولت ها در دورۀ تیمور، موقتاً، تابع او شدند و در دورۀ جانشینانش، عملاً مستقل از تیموریان بودند. همۀ دولت های گیلان شرقی در قرن ۹ق به دست سادات کیایی لاهیجان برافتادند و در گیلان غربی نیز فقط دولت اسحاقوندان فومن باقی مانده بودند. دولت کیاییان لاهیجان در ۱۰۰۰ق، پس از فرار خان احمدخان گیلانی و تبدیل شدن گیلان به ولایت خاصۀ شاه عباس صفوی، به پایان آمد و دولت اسحاقوندان فومن و رشت نیز با فراز و نشیب هایی تا اواخر سلطنت شاه محمد خدابنده برقرار بود و در اواخر قرن ۱۱ق به دست شعبه ای دیگر از خاندان اسحاقوندان احیا شد. امیر هدایت الله خان رشتی، معروف به اترخان ( ـ ۱۲۰۰ق)، حاکم سرشناس گیلان در دورۀ زندیه و اوایل دورۀ قاجاریه، آخرین عضو این خاندان بود. زبان گیلکی از شعبه های زبان ایرانی است و از چند لهجه تشکیل می شود. آثار ادبی شناخته به زبان گیلکی بسیار اندک و محدود است و جز اشعار سید شرف شاه دولایی و بعضی عارفان و صوفیان که پراکنده و نامنظم در برخی تواریخ و تذکره ها آمده است، آثار دیگری در دست نیست. بیشترین آثار ادبی زبان گیلکی، از انقلاب مشروطیت به این سو تألیف شده است. مردم گیلک در شکل گیری تاریخ معاصر ایران نقش ارزنده ای ایفا کرده اند و گیلان، یکی از دروازه های تجدد ایران بوده است. آزادی خواهان گیلانی با تصرف رشت و انحلال سازمان حکومت استبدادی گیلان و تشکیل اردوی شمال و حرکت به سوی تهران، به استبداد صغیر خاتمه دادند. مردم گیلان در این دوره نهضت جنگل، یکی از بزرگ ترین نهضت های سیاسی و اجتماعی ایران معاصر، را آفریدند.