معنی گونیا | لغت یاب

لغت نامه دهخدا

گونیا. ( اِ ) مثلث شکلی قائم الزوایه ، چوبین یا فلزی که معماران و نجاران بدان قائمه بودن زوایا یا آلات و چهارچوب در را معلوم کنند. و از آن برای کشیدن خطی عمود بر خط دیگر و یا خطی موازی با خط دیگر نیز استفاده نمایند. اصل کلمه از یونانی گ ، نی یا بمعنی زاویه است. آلت هندسی سه گوش. ( از برهان قاطع ) ( انجمن آرا ) ( غیاث اللغات ) :
کو نوح که سازهاش بخشم
یا مسطر و گونیاش بخشم.خاقانی ( از تحفة العراقین ).|| ریسمانی را گویند که استادان بنا چون خواهند عمارتی بسازند آن را بکشند و رنگ عمارت را بریزند. ( برهان قاطع ) ( انجمن آرا ). رژه. رژه بنا: شاقول ؛ سنگی که به ریسمان کرده از گونیا بیاویزند تا بدان همواری زمین معلوم کنند. ( منتهی الارب ).

فرهنگ معین

(اِ. ) ابزاری است به شکل مثلث از جنس فلز، پلاستیک یا چوب برای رسم زاویة قائمه یا آزمودن آن .

فرهنگ عمید

وسیله ای مسطح و سه گوش به شکل مثلث قائم الزاویه که برای رسم خط عمود یا رسم زاویۀ قائمه استفاده می شود

فرهنگ فارسی

تخته نازک سه گوشه بشکل مثلث قائم الزاویه که یکی از آلات هندسی است
( اسم ) ۱ - آلتی چوبین یا فلزی بشکل مثل قائم الزاویه دارای یک زاوی. ۹٠ درجه و دو زاوی. ۴۵ درجه ( معمولا ) در دو گوش. مجاور و آن برای ترسیم زاویه و خط عمودی بکار رود . برای ترسیم خطوط متوازی از دو گونیا استفاده میشود . بنایان و نجاران نیز از گونیا های بخصوص استفاده میکنند : کو نوح که ساز هاش بخشم یا مسطر و گونیاش بخشم . ( تحفه العراقین ) ۲ - ریسمانی که استاد بنا بوسیل. آن رنگ عمارت را میریزد . ۳ - قطع. آهن صاف بشکل یا که برای محکم کردن بند و بست چوب بکار رود . ۴ - آلتی برای اندازه گرفتن قطر اشیائ استوانه یی . ۵ - شاغول .

فرهنگستان زبان و ادب

{Norma, Nor, Set Square} [نجوم] صورت فلکی آسمان جنوبی (southern sky ) نزدیک به قطب جنوب آسمان

دانشنامه عمومی

گونیا ابزاری است به شکل مثلث از جنس فلز، پلاستیک یا چوب که از آن برای رسم زاویه قائمه و کشیدن خطی عمود بر خط دیگر یا خطی موازی با خط دیگر استفاده می کنند. گونیا از ابزار پرکاربرد در معماری و مهندسی و از ابزار کاربردی دانش آموزان در کلاس های ریاضیات و هندسه است.
در برخی مواقع زبانه گونیا مدرج نمی باشد که در این صورت فقط برای صحت گونیایی بودن قطعه کار و خط کشی استفاده می شود. ولی اگر زبانه گونیا مدرج باشد علاوه بر خط کشی، برای اندازه گیری نیز می توان از آن استفاده کرد.
معمولاً دو دسته گونیا ساخته می شود: یکی گونیا با گوشه های ۹۰ و ۶۰ و ۳۰ درجه و دیگری گونیا با گوشه های ۹۰ و ۴۵ و ۴۵ درجه.
• گونیای معمولی ( گونیای ۹۰ درجه ) :
این گونیا از یک زبانه و یک بازو تشکیل شده که زبانه تحت زاویه ۹۰ درجه داخل بازو قرار گرفته است. این گونیا از نظر جنس دارای انواع مختلف چوبی، فلزی و ترکیبی از چوب و فلز و در طول های ۱۵۰، ۲۰۰، ۲۵۰، ۳۰۰ میلی متر ساخته می شود.
• گونیای فارسی ثابت:
در بیشتر کارهای قاب سازی و غیره زاویه ۴۵ درجه مورد نیاز می باشد. به این منظور برای سهولت در کارها گونیایی ساخته شده است که زاویه ۴۵ درجه را می توان با آن رسم کرد. و از آنجایی که برش های ۴۵ درجه را در کارهای صنایع چوب، فارسی می گویند نام این وسیله گونیای فارسی ثابت نام دارد. تیغه این گونه نسبت به دسته آن تحت زاویه ۴۵ درجه قرار گرفته است، البته به وسیله این گونیا می توان دو زاویه ۴۵ و ۱۳۵ درجه را ترسیم کرد.
• گونیای تاشو:
هرگاه بخواهیم روی قطعه کار زوایای مختلف ایجاد کنیم از گونیای تاشو استفاده می کنیم. گونیای تاشو وسیله ساده ای است و در شرایط مختلف به صورتهای گوناگون ساخته می شود. این وسیله را می توان تماماً از جنس چوب، فلز، پلاستیک یا ترکیبی از فلز وچوب ساخت. این گونیا از یک بازو و یک زبانه تشکیل شده است، زبانه آن از قسمت وسط دارای شکافی است که باعث می شود زبانه به عقب و جلو حرکت کند. نکته ایی که در مورد گونیای تاشو باید بدانیم این است که این وسیله دارای درجه بندی نیست؛ بنابراین در هنگام استفاده از گونیای تاشو لازم است که از نقاله نیز استفاده شود. بدین صورت که پس از تنظیم، با مطابقت گونیا با یک نقاله، مقدار زاویه را تنظیم می کنیم.
• گونیای چرخنده
گونیای چرخنده شکل دیگری از گونیای تاشو است این گونیا از دو بازو تشکیل شده است که با پیچی حول یک محور می چرخد و به وسیله آن می توان زوایای خارجی و داخلی قطعه کار را امتحان کرد. گونیای چرخنده همچنین برای رسم زوایای مختلف استفاده می شود. با این گونیا می توان زوایای ۵ تا ۱۸۰ درجه را ترسیم کرد.
گونیا (صورت فلکی). گونیا ( به انگلیسی: Norma ) یکی از صور فلکی جنوبی است که با صورت فلکی کژدم همسایه است که نام اولیه آن خط کش و بعد خط کش تی و بعداً به نام گونیا درآمده است کاشف این صورت فلکینیکلاس لوئیس د لاکایله ( به انگلیسی: Nicolas Louis de Lacaille ) است که ابتدا نام فرانسوی L'Équerre et La Règle را به معنی خط کش و گونیا بر آن نهاده بود.
گونیا ستاره آلفا یا بتا ندارد پرنورترین ستاره آن ستاره گاما گونیا است که ستاره ای دوتایی است و همدم آن HJ 4841 نام دارد.
• اپسیلون ( ε ) گونیا نیز یک ستاره دوتایی است که همدم آن HJ 4853 نام دارد و قدر ظاهری آنان 4. 54 و 6. 68 است
• یوتا ( ι1 ) گونیا یک ستاره چندتایی است و دوره آنها 26. 9 سال است که فاصله اش تا زمین ۱۴ سال نوری است.
• مو ( μ ) گونیا یک ستاره متغیراز نوع آلفا دجاجه ای است که قدر ظاهری آن بازهٔ 4. 87–4. 98 را دارد و طیف آن O9. 7 Iab است.
• R گونیا نیز یک ستاره متغیر از نوع میراست و بازهٔ قدر آن بین 6. 5–13. 9 می باشد و دوره آن نیز 507. 5 روز است.
• S گونیا یک ستاره متغیر می باشد که قدر آن از 6. 12 تا 6. 77 تغییر می کند و دوره آن 9. 75411 روز است و مکان آن مر کز یک خوشه ستاره ای باز با شماره NGC 6087 می باشد.
بدلیل اینکه این صورت فلکی در مسیر کهشکان راه شیری قرار دارد مملو از اجرم عمقی آسمان است که معروفترینش NGC 6087 است.
• NGC 6067 یک خوشه ستاره ای باز است که در فاصله ۱ درجه ازا کاپا گونیا قرار دارد و حدود ۱۰۰ ستاره با قدر 5. 6 در آن وجود دارند.
• NGC 6087 یک خوشه ستاره ای باز که در حدود 3500 سال نوری از ما فاصله دارند و حدود ۴۰ ستاره با قدر ۱۱ دارد و پرنورترینش S گنیا است که ستاره ای متغیر بوده و قدرش ۵. ۴ است.
• Sp 1 یا PK 329+02. 1 که یک سحابی حلقوی است و د پنج درجه ای ستاره γ1& nbsp؛ گونیا قرار دارد و فاصله اش 1000–4700 سال نوری است و قدر ظاهری خود سحابی ۱۳. ۹ و کوتوله سفید مرکز آن قدر ظاهری 14. 03 است.

دانشنامه آزاد فارسی

گونیا (Norma)
صورت فلکی کوچک نیمکرۀ جنوبی آسمان. در قرن ۱۸، دانشمند و اخترشناس فرانسوی، نیکلا لاکای، آن را هم زمان با صورت فلکی مجاورش، دوپرگار، نام گذاری کرد.