معنی کانت | لغت یاب

لغت نامه دهخدا

کانت. ( اِخ ) امانوئل ( ایمانوئل ). کانت در سال 1724 م. در کنیگسبرگ از شهرهای آلمان متولد شده است. پدرش شغل سراجی داشت و پدر و مادرش هر دو مردمانی مقدس و مهذب بودند. تمام مدت هشتاد سال زندگانی را به دانشجویی و دانش آموزی و تألیف و تصنیف گذرانید و هیچ کار دیگر حتی مسافرت هم نکرد. در آغاز در خانه های بزرگان برای تحصیل معاش به تدریس مشغول شد و در همنشینی باآن مردم از کار دنیا تجربه حاصل میکرد. بعدها در دانشگاه شهر خود به دانشیاری و پس از چند سال به استادی پذیرفته شد و رشته های مختلف از علوم می آموخت. اما ریاضیات و طبیعیات و هیأت و نجوم و فلسفه را رشته اختصاصی خود ساخت و عمر خویش را وقف علم و حکمت کرد.متأهل نشد و زندگانی مرتب و منظمی برای خود ترتیب داد و پیروی کامل از اصول اخلاقی را واجب می پنداشت. نظر به این احوال و مقامات علمی و آثاری که از او ظاهر شد طرف مهر و احترام خاص و عام گردید. فقط هنگامی که رساله ای بنام «دین در حدود عقل » نوشته بود مورد سرزنش گردید و حتی از او التزام گرفتند که دیگر در امور دینی چیز ننویسد، اما کانت پس از روزگار فردریک گیلیوم خود را از این التزام آزاد دانست و موافق عقاید خویش سخن گفت و دیگر متعرض او نشدند. هشت سال پیش از مرگ ، قوای دماغیش سست شد و از کار بازماند و در سال 1804 م. درگذشت. کانت از کسانی بوده است که از دانشجویی جز دریافت حقیقت منظوری نداشته و از خودنمائی و شهرت طلبی و کسب جاه و مال یکسره دور بوده است. نوشته هایش اغلب پیچیده و دشوار است. در مطالب غور بسیار میکرد اما نوشتن را به شتاب انجام میداد. فلسفه اش در روزگار خود او در سراسر خاک آلمان قبول عامه یافت و بزودی به کشورهای دیگر نیز تجاوز کرد. آثار قلمی کانت بسیار و هفتاد هشتاد رساله و کتاب بزرگ و کوچک است. در اکثر مسائل علمی و ریاضی و طبیعی و جغرافیای طبیعی و زمین شناسی و هیأت و آثار جو و منطق و دیانت و سیاست چیز نوشته است. ( از سیر حکمت در اروپا ).

فرهنگ فارسی

امانوئل - فیلسوف آلمانی ( و. کینگسبرگ ۱۷۲۴ - ف. ۱۸٠۴ م . ) پدرش شغل سراجی داشت و پدر و مادرش هر دو مردمانی مقدس و مهذب بودند . وی تمام مدت هشتاد سال زندگی خود را بتعلم و تعلیم و تالیف و تصنیف گذرانید . در آغاز در خانه های بزرگان برای تحصیل معاش بتدریس مشغول شد . بعدها در دانشگاه شهر خود بدانشیاری و پس از چند سال به استادی منصوب گردید . کانت متاهل نشد ولی زندگانی مرتب و منظمی برای خود ترتیب داده بود . در ساعت مقرر از خواب بر میخاست و در عرض روز کارهای معین و معلوم انجام میداد . هشت سال پیش از مرگ قوای دماغیش سست شد و از کاربازماند تا در گذشت . آثار قلمی کانت بسیار و شامل هفتاد هشتاد رساله و کتاب بزرگ و کوچک است . در اکثر مسائل علمی ریاضی طبیعی جغرافیای زمین شناسی هیئت آثار جو منطق دیانت و سیاست چیز نوشته است ولیکن آثار او در نقادی و فلسفه است و آنها شامل فلسفه خاص خود او میباشند . آثار مهم کانت عبارتند از : نقادی عقل مطلق مبانی فلسفه اخلاق نقادی عقل عملی . کانت عقل نظری و عملی را نقادی کرده و ثابت نموده است که عقل نظری از درک حقیقت اشیائ عاجز است و [ جزمیون ] که میگویند عقل همه چیز را درک میکند اشتباه میکنند و همچنین [ شکاکان ] هم که عقل را از درک همه چیز عاجز میدانند در اشتباهند . کانت پس از تفکر و تامل بسیار در کشف حقیقت موجودات حس و تجربه را تنها وسیله تحصیل علم پنداشت ولی بعدا باین اندیشه فرو رفت که تا قوه تعقل بکار برده نشود از حس و تجربه نمیتوان بعلم پی برد و علم مبانی عقلی میخواهد ولی از طرف دیگر به تعقل هم تا مبانی عملی بدست نیاید نمیتوان اطمینان کرد .