کاشیکاری
فرهنگ عمید
۲. ویژگی بنایی که در آن کاشی نصب شده.
فرهنگ فارسی
دانشنامه عمومی
کاشی کاری ایرانی از نمونه های برجسته این هنر است. در غرب، کاشی کاری پیوسته در کارهای هنری موریس اشر نمود می یافت و در تمام طول تاریخ هنر، چه در آثار معماری شده و چه در هنر نوگرا به چشم می خورد.
کاشی بندی اگر بر روی کف آشپزخانه و توالت و حمام انجام شود سرامیک کاری معروف است اگر بر روی زمین و برای سنگ فرش راه ها انجام شود بیشتر به موزائیک کاری معروف است و اگر بر روی بام خانه ها انجام شود به آن سوفال کاری هم می گویند. به برخی انواع کاشی کاری هنری معرق کاری گفته می شود. کاشی کاری دیواری به دو روش دوغابی و کویتی انجام می شود در روش دوغابی ابتدا دیواری که می خواهند کاشی کنند کروم گیری می کنند یعنی با ریختن شن یا ماسه دو نم ( مرطوب ) در کنار دیوار و کوبیدن شن و ماسه با استفاده از شمشه آلومینیوم و تراز نمودن شمشه ، سطح کروم را آماده کرده و سپس کاشی ها با استفاده از گل به روی کروم قرار داده و با فاصله از دیوار می چسباند بعد از آن کاشی ها را با شمشه و تراز همسطح و تراز می کنند بعد از آن دوغابی که با مخلوط شن و سیمان و آب به نسبت مناسب به صورت آبکی آماده کرده اند با قوطی به پشت کاشی می ریزند و با پر کردن پشت کار دوباره کاشی ها را از لحاظ همسطح بودن و تراز بررسی کرده و عیب کار را رفع می کنند و سطح تمام شده را تمیز و برای چسبانده ردیف دوم کاشی آماده می کنند
در نقشه برداری این مفهوم در مورد یک صفحه، به مجموعه شکل هایی گفته می شود که صفحه را بدون همپوشانی و بدون جاافتادگی پر کند. در نقشه برداری برای اشاره به آن «پاره بندی» هم گفته می شود.
دانشنامه آزاد فارسی
نمایی از کاشی کاری مسجد شیخ لطف الله، اصفهان
نمایی از کاشی کاری مسجد شیخ لطف الله، اصفهان
از هنرهای صناعی ایران. کاشی از شکل بخشیدن به گِل و تزیین آن با لعاب پس از حرارت دادن در کوره به دست می آید. کیفیت کاشی براساس میزان حرارت، نوع پرداخت، تراش، صیقل دادن و نوع لعاب و تزیین آن تعیین می شود. فرآیند تولید کاشی، و سُفال مانند یکدیگر است. تفاوت عمده شان در آن است که کاشی جزئی از معماری به حساب می آید. پروفسور آرتور اپهام پوپ، ایران شناس شهیر، دربارۀ کاشی کاری در ایران نوشته است: «کاشی های لعابی نخستین بار در قرن ۱۲م در گنبد مسجد جامع قزوین به کار رفت و به سرعت توسعه یافت. در چند نسل، همۀ ساختمان ها با کاشی کاری های بسیار زیبا گوهرنشان شدند که این آغاز عصر جدیدی در تزیین هنر معماری ایرانی بود». کاشی کاری در دوران تیموریان و صفویان رواج یافت. تاریخی ترین و معروف ترین کاشی کاری های ایران در صحن امام رضا (ع) و مسجد گوهرشاد، مسجد امام و مسجد شیخ لطف الله و کلیسای مسیحی جلفا، و مساجد جامع یزد و کاشان یافت می شود. در صنعت کاشی سازی، دو نوع کاشی بسیار معروف است: کاشی معرّق و کاشی هفت رنگ. کاشی معرّق از کنار هم قرار دادن قطعات ریز یک رنگ و کاشی هفت رنگ از لعاب دادن چندرنگ، که مجموعاً از هفت رنگ تجاوز نمی کند، ساخته می شود. کاشی معرّق، نخستین بار در زمان تیموریان در شرق ایران ساخته شد و ساخت کاشی هفت رنگ نیز در زمان شاه عباس معمول شد. برخی از استادان کاشی کار قدیمی عبارت اند از ابوزید، کاشی کار صحن امام رضا (ع)؛ یوسف محمد، کاشی کار آرامگاه علی بن جعفر در قم؛ حیدر، کاشی تراش مسجد میدان کاشان؛ مصدق کاشی تراش مسجد آبی تبریز؛ استاد حسین کاشی کار منارۀ هارون ولایت اصفهان؛ نام این کاشی کاران در بناهای مذکور نقش شده است. کاشی در رنگ های گوناگونی تهیه می شود، ازجمله فیروزه ای، آبیِ آسمانی، نارنجی، سبز زمرّدین، زرد زعفرانی، زرد نارنجی، سیاه، سفید و طلایی. کاشی سازی و کاشی کاری در دوران معاصر نیز معمول است و در اغلب بناهای مذهبی و هنری از این هنر بهره می گیرند.
