معنی پارلمان | لغت یاب

لغت نامه دهخدا

پارلمان. [ ل ُ / ل ِ] ( فرانسوی ، اِ ) مجلس عوام. مجلس شوری. مجلس شورای ملی. ندوَة. دارالنَدوَة. || انجمن بزرگان مملکت در دربار سابق فرانسه. || دیوان عالی عدلیه پیش از 1791م. علاوه بر مأمورینی که عهده دار قضاء در امور بورژواها و عوام الناس بودند در دوره فئودالیته ( ملوک الطوائف )پادشاهان فرانسه در دربار خود مجلسی ترتیب داده بودند که خود بر آن ریاست داشتند و آن مرکب از پرها یعنی اعضای شورای عالی بود. این مجلس بنام شورای سلطنتی در مسائلی که پادشاه بدوارجاع میکرد تحقیق و رسیدگی میکرد و چون اندک اندک به نسبت وسعت قلمرو سلطنت بر کارهای شوری افزوده شد آنرا به دو قسمت کردند نخست شورای اعظم یا شورای سلطنتی که مأمور مسائل اداری بود و دوم انجمن قضائی که متکفل تأمین عدالت بود. این تقسیم مهم در زمان لوئی نهم صورت گرفت و همین پادشاه بود ( نه چنانکه گفته اند فیلیپ لوبل ) که انجمن قضائی را که پایه پارلمان گردید، ثبات بخشید. پارلمان شامل سه مجلس میشد: نخست مجلس اعظم و دیگر مجلس مرافعات و سوم مجلس تحقیق و رسیدگی. پارلمان در امور دیگری از قبیل مسائل سیاسی وتعلیماتی نیز مداخله میکرد. و چون شوری مکلف تدوین قوانین نیز بود چنین استنباط میشود که حق استیضاح ازدولت و حکومت را نیز داشته است و از این حق هم چند بار استفاده کرده است و اگرچه شاه بر شوری ریاست داشت ولی عموماً ملت در مقابل شاه از شوری حمایت میکرد و همین امر خود موجب تعدیل استبداد سلاطین میگردید و بهمین سبب هم پارلمان توانست با سیاست مالی [ مازارَن ] و بعد از او با استبداد مفرط ( لوئی پانزدهم ) مبارزه کند. شواری عالی قضائی پاریس همچنانکه در دربار سلطنتی توسعه می یافت بواسطه تشکیلات منظم و نیرومند و استفاده از اصل وراثت مشاغل ، در نواحی مختلف کشور فرانسه نیز تشکیل و تکمیل میشد. در سال 1770م./ 1183هَ. ق. رئیس عدلیه موپئو مصمم شد که عدلیه سلطنتی را بر مبانی جدید استوار کند ولی مؤسسه او یعنی پارلمان موپئو پیشرفتی نکرد و زود منحل شد. در سال 1789م.1203/هَ. ق. در فرانسه سیزده پارلمان وجود داشت و از آنجمله پارلمان نانسی بود که به سال 1775م./ 1188هَ. ق. تأسیس شد. حدود اختیارات پارلمانها متفاوت بود و پارلمان پاریس بر همه آنها حکومت میکرد.

فرهنگ معین

(لُ ) [ فر. ] (اِ. ) مجلس نمایندگان که وظیفة قانون گذاری را در کشور به عهده دارد.

فرهنگ عمید

مجلس نمایندگان ملت در کشورهای مشروطه و جمهوری که در آنجا قوانین را تصویب می کنند و به کارهای قوۀ مجریه رسیدگی می کنند.

فرهنگ فارسی

مجلس نمایندگان ملت درکشورهای مشروطه وجمهوری، که در آنجاقوانین راتصویب میکنند
۱ - ( اسم ) انجمن بزرگان مملکت در دربار سابق فرانسه. ۲- ( اسم ) دیوان عالی عدلی. فرانسه پیش از ۳ - ۳.۱۷۹۱ - ( اسم ) مجلس شورای ملی مجلس نمایندگان در کشورهای مشروطه و جمهوری .
مجلس عوام مجلس شوری

دانشنامه آزاد فارسی

پارلِمان (parlement)
(واژه ای فرانسوی از مصدر پارله به معنی حرف زدن، در زبان انگلیسی پارلمنت) اصطلاحی برای نهاد قانون گذاری یک کشور که قوۀ مقننه را تشکیل می دهد. این واژه در کشورهای مختلف به اسامی گوناگون نامیده می شود. در ایران پارلمان را مجلس می گویند، در امریکا کنگره خوانده می شود و در ژاپن دیت. پارلمان ایسلند که به آن آلتینگ می گویند، قدیمی ترین پارلمان جهان است و پیشینۀ آن به ۹۳۰م بازمی گردد. سابقۀ تأسیس پارلمان انگلستان را هم در قرن ۱۳م می دانند. دربارۀ تاریخچه مجلس یا پارلمان در کشورهای مختلف به نام خاص آن ها در همین دایرةالمعارف رجوع کنید، ازجمله مجلس شورای ملی و مجلس شورای اسلامی.