نزق. [ ن َ ] ( ع مص ) برسکیزیدن اسپ بر ماده ، یا پیش درآمدن از سبکی و چستی و برجستن. ( از منتهی الارب ) ( آنندراج ). برسکیزیدن نریان بر مادیان ، یا به چستی و چالاکی پیش درآمدن و برجستن. ( از ناظم الاطباء ). نزوق. ( منتهی الارب ). سبق گرفتن ستور بر دیگر ستوران در دویدن و برجستن. ( زوزنی ). برجستن ستور و جز آن. ( تاج المصادر بیهقی ) ( از اقرب الموارد ) ( از المنجد ). || سبکی و شتابی نمودن هنگام خشم. نَزَق. ( از ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ). سبکساری کردن. ( تاج المصادر بیهقی ). طیش و سبکسری کردن به هنگام غضب و شتاب کردن. ( از اقرب الموارد ). شتاب و طیش و سبکی به گاه غضب. ( از المنجد ). || ( اِمص ) خفّت. طیش. سبکی. چستی. نُزُق . ( فرهنگ نظام ). || سبکسری. سبکی : پسر خویش را الیسع به سبب خرقی که در او میدید و نزقی که در شمایل وی مشاهده می کرد به بعضی از قلاع کرمان فرستاد. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 288 ). اما جماعتی احداث از سر نزق شباب و قلت تجارب و غفلت از عواقب امور سر باززدند و از آن قرار تجافی نمودند. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 107 ). || ( مص ) پر کردن کوزه را و لبالب کردن آن . ( از المنجد ) ( از اقرب الموارد ). || لبالب شدن آوند و آبگیر . ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( از ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ). نزق. [ ن َ زَ ] ( ع مص ) سبکی و شتابی نمودن وقت خشم. ( از منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( از ناظم الاطباء ). نَزْق. نزوق. ( از اقرب الموارد ). || پر شدن و لبالب شدن کوزه : نَزِق َ الاناءُ نَزَقاً؛ امتلأ الی رأسه. ( المنجد ). و رجوع به اقرب الموارد شود. || ( اِمص ) سبکی در هر کار و تعجیل بر اثر جهل و حماقت. سبکی و سرعت. ( از اقرب الموارد ). || ( ص ) مکان نَزَق ؛ جای نزدیک. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). قریب. ( اقرب الموارد ). نزق. [ ن ُ زُ ] ( ع اِمص ) نَزْق. ( فرهنگ نظام ). و در فرهنگ خطی نیز «نزق ؛ خفّت و طیش و شتاب و چستی باشد و به ضمتین مثله ». اما در فرهنگهای معتبر عربی به دسترس ما نَزْق و نُزوق ضبط کرده اند. رجوع به نَزْق و نزوق شود. نزق. [ ن َ زِ ] ( ع ص ) سبک. خفیف. ( ناظم الاطباء ). آنکه هنگام غضب به هیجان درآید و سبکی کند. ( از اقرب الموارد ). صفت است ازنَزْق. رجوع به نَزْق شود. || نزق الحقاق ؛خصومت کننده در چیزهای ادنی و ریزه. ( منتهی الارب ). خصومت کننده در چیزهای پست و بیهوده. ( ناظم الاطباء ).
فرهنگ معین
(نَ زْ یا نُ زُ ) [ ع . ] (اِ. ) ۱ - خفت ، سبکی . ۲ - شتاب ، چستی . ج . نزقات .
فرهنگ فارسی
( اسم ) ۱ - خفت سبکی .۲ - شتاب چستی جمع :نزقات . در فرهنگ خطی نیز نزق خفت وطیش و شتاب و چستی باشد .
