لغت نامه دهخدا
بخوردند چیز و بشستند دست
بدان کار بهرام دل را ببست.فردوسی.من از خستگیهای تو خسته ام
رخان را به خون جگر شسته ام.فردوسی.ز گنجور خود جامه نو بجست
به آب اندر آمد سر و تن بشست.فردوسی.چو شد بافته شستن و دوختن
گرفتند از او یکسر آموختن.فردوسی.بخورد آب و روی و سرو تن بشست
به پیش جهان آفرین شد نخست.فردوسی.وانگهی فرزند گازر گازری سازد ز تو
شوید و کوبد ترا در زیر کوبین زرنگ.حکیم غمناک.ز دولا کرد آب اندر خنوری
که شوید جامه را هر بخت کوری.شهابی ( از لغت فرس اسدی ).نوزتان سینه و پستان به دهن بر ننهاد
نوزتان روی نشست و نوزتان شیر نداد.منوچهری.نوروز ببین که روی بستان
شسته ست به آب زندگانی.ناصرخسرو.آرایش او به رنگ و بوی خوش
افشاندن جعد و شستن غره.ناصرخسرو.جان به صابون خرد بایدت شستن کاین جسد
تیره ماند گر مر او را جمله در صابون کنی.ناصرخسرو.- بر خون کسی دست شستن ؛ کشتن او را. ( یادداشت مؤلف ) :
چه کرده ست با تو نگویی همی
که بر خون او دست شویی همی.فردوسی.- به خون دست شستن ؛ کنایه از خونریزی و آدمکشی کردن :
که گر او نشستی به خون دست خویش
نگه داشتی دست و آیین و کیش.فردوسی.- دست بد را شستن ؛ بد را دست شُستن. آماده شدن بدی را :
ز تور اندر آمد زیان از نخست
کجا با پدر دست بد را بشست.فردوسی.بیامد هر آن کس که نیکی بجست
مباد آنکه اودست بد را بشست.فردوسی.- روی به قیر شستن ؛ اندوده شدن روی به قیر. اندودن به قیر. کنایه از تیره و سیاه شدن است :
شبی چون شبه روی شسته به قیر
نه بهرام پیدا نه کیوان نه تیر.فردوسی.
