دانشنامه عمومی
نام آرتساخ در سنگ نبشته های اورارتو ( دوران پادشاهی آیرارات، اوشاکان کنونی ) به صورت های آرداخونی یا اوردخینی و اوردخه قید شده است که نام آرتساخ از آن مأخوذ است و سرزمینی به این نام در هزارهٔ اول پیش از میلاد جزو پادشاهی آیرارات و سپس یرواندیان ( دودمان اروندی ) قرار داشت. استرابون در ( کتاب جغرافیای ) خود قسمت سمت راست رود کورا ( محل کنونی قره باغ ) را با نام ارخیستینا ( Orkhistene ) به عنوان یک استان هایک بزرگ ( ارمنستان بزرگ ) - ( ارمنستان = هایاستان ) دانسته که به خاطر سوارکارانش شهرت داشته است.
این منطقه از سدهٔ ۱۳ میلادی با نام خاچن شهرت داشت و از سدهٔ ۱۸ میلادی نیز نام ارمنستان کوچک و به همراه استان اوتیک نام سرزمین دور ارمنی برای آرتساخ به کار می رفته است. نام ( قره باغ ) برای نخستین بار در سدهٔ ۱۴ میلادی براساس نام گذاری پارسی برای این منطقه به کار رفت. در واقع دشت های این منطقه با نام باغ سفید و بخش کوهستانی آن با نام باغ سیاه نامیده می شد که بعدها در نزد ترک زبانان به قره باغ باغ سیاه تغییر یافت.
درباره ی معنی این نام نظرات متعددی وجود:
• نام قره باغ را ارمنیان نخستین بار توسط تُوْما یا توماس مِتسوپتسی به کار برده اند.
• مفهوم این نام را نخستین بار هوانیسیک زارتسی در سدهٔ ۱۶–۱۷ میلادی به صورت «باغ سیاه» بیان کرد.
• قره باغ ترجمهٔ لغوی آرتساخ است که آر ( سوخته ) + تساخ ( جنگل، درخت ) یعنی جنگل سوخته یا سیاه می باشد.
• آرتساخ به معنی« سرزمین جنگی خدای آر »
