سعد بن ابی وقاص یکی از صحابیان برجسته پیامبر اسلام و فرمانده لشکر مسلمانان در فتح عراق بود. او از قبیله بنی زهره بن کلاب و از خانزادگان عرب محسوب می‌شد. کنیه او ابواسحاق است و گاهی به نام سعد بن مالک نیز شناخته می‌شود. پدرش مالک بن وهیب و مادرش حمنه دختر ابوسفیان بود. سعد به دلیل نسبت خانوادگی‌اش با پیامبر (مادر محمد از قبیله بنی زهره بود) مورد احترام خاصی قرار داشت.
دوران پیامبر اسلام
سعد بن ابی وقاص به عنوان یکی از اولین مسلمانان شناخته می‌شود و در منابع اسلامی به عنوان سومین، هفتمین یا نهمین فردی که اسلام آورده، ذکر شده است. او در تمامی غزوات پیامبر اسلام حضور داشت و به عنوان یکی از کسانی که در دفاع از پیامبر در شب هجرت به مدینه تلاش کرد، شناخته می‌شود. همچنین در جنگ‌های مختلف از جمله جنگ قادسیه علیه سپاه ساسانیان فرماندهی کرد و به دلیل این نقش، به عنوان سردار قادسیه مشهور است.
دوران خلافت ابوبکر، عمر و عثمان
در دوران خلافت عمر بن خطاب، سعد مأمور جمع‌آوری صدقات قبیله هوازین شد و سپس به فرماندهی سپاه به عراق فرستاده شد. او در جنگ قادسیه شرکت کرد و با وجود بیماری، نقش مهمی در پیروزی مسلمانان ایفا کرد. پس از فتح عراق، شهر کوفه به عنوان مرکز سپاه مسلمانان ساخته شد و سعد به عنوان اولین والی آن منصوب شد. با این حال، به دلیل شکایاتی از سوی مردم کوفه درباره‌ی عدم توانایی او در برقراری نماز جماعت و قضاوت ناعادلانه، عزل شد.
دوران خلافت علی و معاویه
در زمان خلافت علی بن ابی‌طالب، سعد موضع بی‌طرفی اتخاذ کرد و در جنگ‌های داخلی میان علی و معاویه، از شرکت در نبردها اجتناب کرد. او به زندگی خود در مدینه ادامه داد و در سال‌های پایانی عمر در قصرش در منطقه عقیق زندگی می‌کرد. سعد در سال ۵۷ تا ۵۰ هجری قمری درگذشت و در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد.
