رشد شناختی (Cognitive Development): به فرآیندهایی اطلاق می‌شود که طی آن کودک توانایی‌های ذهنی خود مانند تفکر، حل مسئله، یادگیری زبان و حافظه را توسعه می‌دهد.
رشد اجتماعی (Social Development): به فرآیندهایی گفته می‌شود که طی آن کودک مهارت‌های اجتماعی مانند تعامل با دیگران، ایجاد روابط اجتماعی و فهم قواعد اجتماعی را می‌آموزد.
رشد عاطفی (Emotional Development): این فرآیند شامل رشد و تغییرات احساسات و عواطف کودک است، از جمله توانایی کنترل احساسات خود و شناخت احساسات دیگران.
نظریه‌پردازان رشد (Developmental Theorists): محققانی که به بررسی نظریه‌های مختلف رشد کودک پرداخته‌اند. از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به ژان پیاژه، اریک اریکسون، و لئونتف اشاره کرد.
پیاژه (Piaget): یک روان‌شناس سوئیسی که نظریه رشد شناختی را معرفی کرد و بیان داشت که کودکان از طریق مراحل خاصی از تفکر و شناخت عبور می‌کنند.
نظریه یادگیری اجتماعی (Social Learning Theory): این نظریه به وسیله آلبرت بندورا توسعه یافته و معتقد است که کودکان از طریق مشاهده رفتارهای دیگران و الگوگیری از آن‌ها می‌آموزند.
تربیت کودک (Child Rearing): به شیوه‌ها و روش‌های مختلفی اطلاق می‌شود که والدین برای پرورش و تربیت کودک خود به کار می‌برند. این شامل آموزش، راهنمایی، و ایجاد محیط مناسب است.
کودک‌محوری (Child-Centered): یک رویکرد در آموزش که بر اساس نیازها، علایق و توانایی‌های کودک طراحی شده است، در این رویکرد کودک به عنوان محور اصلی فرایند یادگیری شناخته می‌شود.
رشد زبانی (Language Development): فرآیندهایی که در آن کودک مهارت‌های زبانی خود را از ابتدا تا سنین بالاتر گسترش می‌دهد و شامل یادگیری واژگان، دستور زبان و فهم زبان است.
مهارت‌های اجرایی (Executive Function Skills): مهارت‌هایی که به کودک کمک می‌کند تا کنترل و هدایت رفتارهای خود را در موقعیت‌های پیچیده انجام دهد، از جمله برنامه‌ریزی، سازماندهی، حل مسئله و تصمیم‌گیری.
نظریه‌های هویت (Identity Theories): این نظریه‌ها به بررسی مراحل و فرایندهای شکل‌گیری هویت فردی در دوران کودکی و نوجوانی می‌پردازد. یکی از برجسته‌ترین نظریه‌پردازان در این زمینه اریک اریکسون است که مراحل مختلف رشد هویت را شبیه به بحران‌های خاص در هر مرحله از زندگی می‌داند.
تأثیر خانواده (Family Influence): بررسی تأثیر محیط خانواده و روابط خانوادگی بر رشد کودک و نوجوان. این شامل سبک‌های تربیتی، الگوهای ارتباطی و عوامل محیطی مختلف است.
مشاوره کودک و نوجوان (Child and Adolescent Counseling): شاخه‌ای از روان‌شناسی است که به درمان و حمایت از مشکلات روانی، عاطفی و رفتاری کودکان و نوجوانان می‌پردازد.
گروه‌های همسالان (Peer Groups): گروه‌های اجتماعی که کودکان و نوجوانان از آن‌ها برای تعاملات اجتماعی و یادگیری اجتماعی استفاده می‌کنند. این گروه‌ها نقش مهمی در شکل‌گیری شخصیت و هویت دارند.
نظریه شناختی اجتماعی (Cognitive Social Theory): نظریه‌ای که بیان می‌کند فرآیند یادگیری تحت تأثیر تعاملات اجتماعی و شناخت است. این نظریه عمدتاً توسط بندورا مطرح شده است.
تحقیق‌های طولی (Longitudinal Studies): تحقیقاتی که داده‌ها را از یک گروه خاص در طول یک دوره زمانی طولانی جمع‌آوری می‌کنند تا تغییرات و تحولات در طول زمان را بررسی کنند.
اتفاقات بحرانی (Critical Incidents): به وقایعی اطلاق می‌شود که تأثیر عمیقی بر رشد عاطفی و شناختی کودک می‌گذارند. این وقایع ممکن است شامل مشکلات خانوادگی، مشکلات تحصیلی یا تجربیات ناخوشایند باشند.
بازی درمانی (Play Therapy): روش درمانی است که به کودکان کمک می‌کند تا از طریق بازی و تعامل با اشیاء و شخصیت‌های مختلف احساسات و تجربیات خود را بیان کنند و مشکلات عاطفی و رفتاری خود را حل کنند.
رشد اخلاقی (Moral Development): فرآیندهایی که در آن کودک اصول اخلاقی و قوانین اجتماعی را می‌آموزد. یکی از نظریه‌پردازان برجسته در این زمینه لارنس کهلبرگ است که مراحل رشد اخلاقی را تعریف کرده است.
افسردگی نوجوانان (Adolescent Depression): نوعی اختلال روانی که معمولاً در دوران نوجوانی بروز پیدا می‌کند و می‌تواند تأثیرات منفی بر عملکرد اجتماعی، تحصیلی و عاطفی فرد داشته باشد.
