تعزیر در حقوق کیفری ایران به مجازاتی اطلاق می‌شود که کمتر از حد شرعی است. به عبارت دیگر، تعزیر به جرائمی تعلق می‌گیرد که در حقوق جزای اسلامی برای آن‌ها حد، قصاص یا دیه تعیین نشده است. در شرع، مقدار تعزیر مشخص نیست و در فقه به مجازاتی گفته می‌شود که بر خلاف حد، قانون‌گذار اندازه‌ای برای آن مشخص نکرده و تعیین آن به صلاحدید قاضی واگذار شده است. در لغت، تعزیر به معنای تعظیم، تأدیب، نصرت و منع است. ماده ۱۸ قانون مجازات اسلامی بیان می‌کند که تعزیر مجازاتی است که شامل عناوین حد، قصاص یا دیه نمی‌شود و بر اساس قانون در موارد ارتکاب محرمات شرعی یا نقض مقررات حکومتی تعیین و اجرا می‌گردد. نوع، مقدار، کیفیت اجرا و مقررات مربوط به تخفیف، تعلیق، سقوط و سایر احکام تعزیر نیز به موجب قانون مشخص می‌شود. حبس تعزیری نوعی حبس است که به صورت قانونی تعیین و اجرا می‌شود و با حبس حدی متفاوت است و تحت اختیار حاکم قرار دارد. در برخی موارد، حبس تعزیری در مقابل حبس تعلیقی قرار می‌گیرد که در آن، مجازات بر متهم اعمال نمی‌شود؛ اما حبس تعزیری به عنوان یک نوع تأدیب اجرا می‌شود و طبق شرع و ماده ۱۶ قانون مجازات اسلامی جمهوری اسلامی ایران به نظر حاکم وابسته است. این نوع حبس برای جرائمی در نظر گرفته می‌شود که ریشه شرعی دارند و به عنوان اعمال حرام شناخته می‌شوند، اما مجازات مشخصی در شرع برای آن‌ها تعیین نشده است. برخلاف باور عمومی، حبس‌های تعزیری قابل فروش نیستند. تعزیر مجازاتی است که شامل حد، قصاص یا دیه نمی‌شود و بر اساس قانون در موارد ارتکاب محرمات شرعی یا نقض مقررات حکومتی تعیین و اجرا می‌گردد. نوع، مقدار، کیفیت اجرا و مقررات مربوط به تخفیف، تعلیق، سقوط و سایر احکام تعزیر نیز به موجب قانون مشخص می‌شود.
