استیتاء

تعریف و ریشه واژه

کلمه «استیتاء» در متون قدیمی فارسی به معنای «به شتاب خواندن کسی» یا «کند یافتن کسی» آمده است. این واژه از ریشه «استئتاء» مشتق شده و کاربرد اصلی آن در ادبیات و متون کهن فارسی بوده است. معنای پایه‌ای آن مربوط به عمل جستن سریع یا فراخواندن فردی است که مورد نظر باشد.

کاربرد در متون کهن

در متون قدیمی‌تر، «استیتاء» به صورت استعاری نیز به کار رفته و گاهی برای توصیف نیاز یا تمایل شدید موجود زنده، مانند «گشن خواه شدن اشتر ماده» استفاده می‌شده است. این کاربردها نشان می‌دهد که واژه علاوه بر معنای ظاهری، بار معنایی استعاری و تشبیهی نیز داشته است.

برداشت و مفهوم کلی

به طور کلی، «استیتاء» به معنای اقدام فوری برای به دست آوردن یا جلب چیزی یا کسی است. این واژه نشان‌دهنده شدت و فوریت عمل است و در زبان فارسی معاصر کمتر استفاده می‌شود، اما درک آن به فهم متون کهن و ادبی کمک می‌کند و بار معنایی استعاری و کنایی نیز دارد.

لغت نامه دهخدا

استیتاء. [ اِ ] ( ع مص ) استئتاء. کند یافتن کسی را و او را بشتاب خواندن. درنگی شمردن. ( تاج المصادر بیهقی ). || گشن خواه شدن اشتر ماده. فحل خواستن اشتر. ( تاج المصادر بیهقی ).