کلمهی «عرائس قرآن» اصطلاحی است که برای نامگذاری گروهی از سورههای قرآن به کار رفته است. واژهی «عرائس» جمع «عروس» به معنای زیبا، آراسته و گرامی است؛ بنابراین «عرائس قرآن» یعنی سورههای زیبا و برجسته قرآن. در برخی منابع، این تعبیر برای سورههای حوامیم بهکار رفته است؛ یعنی هفت سورهای که در قرآن با حروف مقطعه «حم» آغاز میشوند، مانند سورههای مؤمن، فصلت، شوری، زخرف، دخان، جاثیه و احقاف. برخی دیگر از علما گفتهاند که «عرائس قرآن» اشاره به سورههای مسبحات دارد، یعنی سورههایی که با تسبیح و ستایش خدا آغاز میشوند. علت نامگذاری این سورهها به «عرائس» آن است که همانند عروس، دارای زیباییهای معنوی، معارف بلند و لطافتهای روحانی هستند. در منابع قدیمی آمده است که امام علی علیهالسلام هنگام تلاوت سورههای حوامیم خطاب به قاری فرمودند: «ای زر، به عرائس قرآن رسیدی». این جمله نشان میدهد که این سورهها از دید اهل معرفت، جایگاهی ویژه و لطیف در میان سورههای قرآن دارند. برخی مفسران، این تعبیرات را راهی برای تشویق به انس بیشتر با این بخش از قرآن دانستهاند. به طور کلی، «عرائس قرآن» عنوانی ستایشی برای برخی سورههای پرمحتوا و ارزشمند قرآن است که از نظر معنا و زیبایی تعبیر، جایگاه خاصی دارند.
عرائس قران
دانشنامه اسلامی
عرائس القرآن وصفی است برای دسته ای از سوره های قرآن.
مصادیق عرائس القرآن
سخاوی در کتاب جمال القراء دو قول در تعیین مصادیق آن ذکر می کند. قول اول از " زر بن حبیش " است که می گوید: در مسجد جامع کوفه تمام قرآن را بر امام علی علیه السّلام قرائت کردم، و چون به " سور حوامیم " رسیدم آن حضرت فرمودند: ای زر به "عرائس القرآن" رسیدی. قول دوم را از بعض ائمه سلف نقل می کند که: در قرآن "میادین"، "بساتین"، "مقاصیر"، "عرائس"، "دیابیج" و "ریاض" موجود است. میادین قرآن، سوره هایی است که با "الم" آغاز می شود. بساتین قرآن، سوره هایی است که با "الر" آغاز می شود. مقاصیر قرآن، سوره های حامدات، و عرائس قرآن، سور مسبحات، و دیابیج قرآن سور "حم"، و ریاض القرآن سور مفصل اند. میادین جمع میدان، و بساتین، جمع بستان و معرب بوستان، و سور حامدات یعنی سوره هایی که با ماده ای از « حمد » آغاز میشود، و مقاصیر، جمع مقصوره و بمعنی رواق و ایوان یا شبستان، و عرائس، جمع عروس، و دیابیج، جمع دیباج بمعنی حریر و معرب دیبا، و ریاض، جمع روضه و بمعنی باغ و بوستان است.
سوره های حوامیم
سوره های حوامیم هفت سوره ای است که با حروف مقطعه «حم» آغاز می شوند و عبارتند از: مؤمن؛ فصلت؛ شوری؛ زخرف؛ دخان؛ جاثیه؛ احقاف.
سور مسبحات
...