شیعه در برابر معتزله و اشاعره

نخست، تفتيش عقايد مذهبى (المحنة ) عليه راويان عامه كه از سوى ((مامون ))و با حمايت(( معتزله ))اعمال مى شد را ممنوع ساخت و ايشان و هواداران آنان را به پذيرش شعارهاىضد شيعى ترغيب كرد.

و نيز لازمه مذهب تفويض منسوب به معتزله اين است كه براى خدا شركاقايل شوند؛ زيرا وقتى كه گفتندخلق مستقل وفاعل ما يشاء هستند پس در جهت فاعليت رديف حق تعالى هستند خصوصاقول بعضى از معتزله كه قدرت خداوند را نسبت به مقدرات عباد، نفى مى كنند.

11.اصل امر به معروف و نهى از منكر مورد قبول همه مسلمين است و اختلاف در مراتب وشرايط آن است. معتزله براى آن شروطى مثلاحتمال تاءثير و عدم مفسده قائل اند و آن را محدود به زبان و قلب هم نمى دانند.

آنگاه اضافه كرده كه معتزله مى گويند: از حسن روايت شده كه گفته است معناى جمله موردبحث اين است كه يك دسته شقيند به عملشان و يك دسته سعيدند به عملشان. و ليكن مانمى توانيم به خاطر اينگونه روايات از دليل قاطع خود دست برداريم علاوه بر اينكهشقى بودن شقى به خاطر عملش و سعيد بودن سعيد به خاطر عملش با مذهب ما منافاتىندارد، زيرا مى گوييم عمل زشت شقى و عمل نيك سعيد هم به قضاء و قدر خداست،

جنگ بین امین و مأمون سرانجام در سال ۱۹۸، با قتل امین، به پایان رسید. به نوشته یعقوبی، مأمون، حاتم را به حکومت ارمنستان برگزید و حاتم زمانی به آنجا رسید که اختلاف و دشمنی میان معتزله و اهل سنّت شدت گرفته بود، اما بعداً با هم سازش کردند.

و نيز ضعف گفتار آن مفسر ديگر كه از معتزله است و با آيهاستدلال كرده بر اينكه: مرتكب هر گناه كبيره در آتش دوزخ مخلد است چون فرموده: (ومن عاد... ) و ما در سابق بيانى داشتيم كه هم اين گفتار واستدلال را توضيح مى دهد و هم پاسخش را مى گويد.