در قرآن کریم، موضوع حسابرسی اهل کتاب به دو جنبه مهم اشاره دارد: نخست، هشدار به کسانی که به آیات الهی کفر میورزند و اختلافهای مذهبی ایجاد میکنند، و دوم، بشارت به کسانی که با ایمان و خضوع در برابر خداوند زندگی میکنند. خداوند میفرماید اختلاف میان اهل کتاب، پس از آگاهی و دانش به وجود آمد، اما نه از جهل، بلکه به دلیل حسد، ظلم و خودبرتربینی بوده است. بنابراین سرچشمه اختلافات مذهبی، جهل نیست بلکه انحراف از حق و پیروی از هوا و هوس است و هر کس به آیات خدا کفر ورزد، خداوند به سرعت حساب او را میرسد.
در عین حال قرآن تأکید میکند که اقلیت نیکوکار اهل کتاب که به خدا و آیات الهی ایمان دارند، فروتن هستند و آیات خدا را با هیچ بهایی معامله نمیکنند، از نظر خداوند ارزش و پاداش ویژهای دارند. این افراد به آنچه بر پیامبر اسلام نازل شده ایمان دارند و همچنین به کتابهای آسمانی خودشان پایبندند، خاضع در برابر خدا هستند و با تعصب یا دنیازدگی، آیات الهی را تحریف نمیکنند.
بنابراین، حسابرسی خداوند هم بشارت است و هم تهدید: نیکوکاران اهل کتاب از پاداش خود بهرهمند میشوند و بدکاران سریعاً مجازات میشوند. این آیات نشان میدهند که هدف دین، سعادت بشر است و اختلافات ناشی از انحراف و هواپرستی انسانهاست، نه از اصول دین. اگر مردم با عدالتخواهی و واقعبینی رفتار کنند، راه حقیقت روشن و اختلافات کاهش مییابد.