امیانوس مارسلینو

امیانوس مارسلینوس، تاریخ‌نگار رومی قدیم، اصالتاً یونانی بود. او در سال 330 میلادی به دنیا آمد و تا سال 390 میلادی زندگی کرد. در زمان لشکرکشی قیصر ژولیان به ایران در سال 363 میلادی، او به عنوان یکی از سپاهیان روم در نبرد علیه شاپور دوم ساسانی شرکت داشت. امیانوس شاهد وقایع این جنگ بود که به شکست روم انجامید و قیصر ژولیان در 26 ژوئیه همان سال بر اثر جراحتی جان خود را از دست داد. کتاب او که تاریخ روم را از سال 96 میلادی آغاز کرده و تا وقایع سال 378 میلادی ادامه می‌یابد، یکی از منابع معتبر در تاریخ ایران به شمار می‌رود. زادگاه او به عنوان انطاکیه شناخته می‌شود، هرچند که این موضوع نیاز به تأیید دارد. تاریخ دقیق مرگ او مشخص نیست، اما بر اساس شواهدی که تا سال ۳۹۱ میلادی از او باقی مانده، می‌دانیم که او تا آن زمان زنده بوده است. در دوران کنستانتیوس دوم، او به عنوان یک سرباز رومی در سرزمین گل و نواحی مرزی با ایران ساسانی خدمت کرده است. از موقعیتی که او در آن خدمت می‌کرد، به نظر می‌رسد که او از خانواده‌ای نجیب‌زاده بوده است. او در جوانی به ارتش پیوست و به نصیبین در شمال میانرودان فرستاده شد تا زیر نظر اورسیسینوس خدمت کند. پس از بازگشت به ایتالیا، او امپراتور را در لشکرکشی علیه سیلوانوس فرانک همراهی کرد. او دو بار دیگر نیز با اورسیسینوس به شرق سفر کرد و در نهایت، زمانی که شاپور دوم بر دیاربکر تسلط یافت، او جان خود را نجات داد و فرار کرد. پس از آنکه اورسیسینوس موقعیت خود را در دربار کنستانتینوس از دست داد، آمیانوس نیز نتوانست جایگاه قبلی خود را حفظ کند. با آغاز امپراتوری ژولیان، معروف به ژولیان مرتد، او دوباره به مقام قبلی خود دست یافت و به همراه امپراتور در لشکرکشی علیه آلمانی‌ها و ایرانیان شرکت کرد. پس از مرگ یولیانوس، او در عقب‌نشینی ژوویان از انطاکیه نقش مهمی ایفا کرد. در سال ۳۷۱ میلادی،