استفهام تنبیهی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] استفهام تنبیهی به پرسش به قصد آگاه کردن مخاطب به یک مطلب اطلاق می شود.
«تنبیه» یعنی آگاه کردن، اعلام و اخطار، و «استفهام تنبیهی» -از اقسام استفهام مجازی - به این معنا است که گوینده برای آگاهی مخاطب، کلام خود را به صورت سؤال می آورد؛
مثال
مانند:۱. (الم تر الی الذی حآج ابراهیم فی ربه ان آتاه الله الملک...)؛ "آیا از (حال) آن کس که چون خدا به او پادشاهی داده بود (و بدان می نازید، و) در باره پروردگار خود با ابراهیم محاجه (می ) کرد، خبر نیافتی؟ ". ۲. (الم تر الی ربک کیف مد الظل...)؛ "آیا ندیده ای که پروردگارت چگونه سایه را گسترده است". این آیات به معنای امر است؛ یعنی «انظر» (نگاه کن).

جمله سازی با استفهام تنبیهی

بـديـهـى اسـت ايـن استفهام براى كسب خبر نيست كه او از همه اسرار آگاه است، بلكه بهتـعـبـيـر مـعـروف اين (استفهام تقريرى ) و يا به تعبير ديگر استفهامى است كه مقدمهبـيـان يك خبر مهم است همانگونه كه در زبان روزمره نيز هنگام شروع به يك خبر مهم مىگوئيم: آيا اين خبر را شنيده اى كه...؟
و بنا به نظريه او اين آيه شريفه در مقام بيان نعمت خواهد بود و بنا به آن معناى ديگردر مقام انكار شهوت رانى و طغيان و سرمستى و عياشى آنان است. و به هرحال چه به آن معنا و چه به اين معنا آيه شريفه در سياق استفهام است.