روح الارواح فی شرح اسماء الملک الفتاح از شهابالدین ابوالقاسم احمد سمعانی، یکی از برجستهترین و دیرینهترین آثار ادب فارسی به شمار میرود. هدف اصلی نویسنده از نگارش این کتاب، ایجاد تصویری زیبا و دلنشین از خداوند در ذهن مخاطبان و پرورش عشق به ذات الهی در دلهای آنان بوده است. سمعانی با بینشی دقیق بیان میکند که چنین عشقی نه تنها منجر به اهمال در شریعت نمیشود، بلکه زمینهساز درکی عمیقتر و پایدارتر از اصول شریعت و تعهدی تازه برای عمل به آن خواهد بود.
در این اثر، مؤلف به شرح صد و ده نام از اسمای الهی پرداخته است که این اسامی تحت دستهبندی هفتاد و چهار عنوان قرار گرفتهاند. وی برای این تقسیمبندی، سنتها و رویکردهای رایج میان نویسندگان متون اسلامی را مدنظر داشته است؛ بهویژه آنکه برخی اسامی به دلیل ذکر دوگانهشان در قرآن کریم یا ارتباط معناییشان، بهطور مشترک بررسی شدهاند. سمعانی ابتدا هر اسم را به شکل عربی مطرح میکند و سپس معنای فارسی آن را شرح میدهد. اگر اسمی دارای معانی متعدد بر اساس صفات یا افعال باشد، مؤلف تمامی معانی احتمالی را توضیح داده و سخنان خود را با استناد به آیات قرآنی، احادیث پیامبر اسلام (ص) و اقوال برجسته عرب مستند میسازد.
پس از این تحلیلها، نویسنده وارد فضای حکایتها، گفتارهای عرفانی و برداشتهای خانقاهی شده و تمامی این موارد را با مطالب مرتبط با اسم مورد نظر پیوند میدهد. این ارتباط معنایی میان حکایات و مفهوم اسامی الهی، شاخصهای منحصر به فرد در سبک نگارش سمعانی است. او همچنین اشعار عرفانی متعددی از شاعران برجسته نظیر سنایی را نقل کرده و گاه خود نیز اشعار و غزلیاتی خلق کرده است. با وجود این، نثر سمعانی غالباً ساختاری شاعرانهتر از اشعار او دارد؛ بهطوری که باید او را در زمره نویسندگان بزرگ نثر فارسی جای داد.
سبک نویسندگی سمعانی مملو از شور، زیبایی و قدرت ادبی است. قلم او هم در انتقال احساسات قدرتمند و هم در نمایش دانش عمیق و تسلط بر اصول نگارش، بیهمتاست. هرچند که پیچیدگی متن این اثر نسبت به آثار محمد و احمد غزالی یا عینالقضات همدانی بیشتر است، اما آهنگ دلنشین و ساختار هنری شگفتآور آن خواننده را مجذوب میکند.