در متون روایی فریقین، احادیث متعددی دربارهٔ تعداد و اسامی اوصیای پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) و پیشوایان امت اسلامی پس از ایشان نقل شده است. این روایات، جایگاه ویژه‌ای در تبیین مسئلهٔ امامت و رهبری جامعهٔ اسلامی دارند. از جمله مشهورترین این روایات، حدیث اثنی عشر خلیفه است که در منابع معتبر شیعه و اهل سنت آمده و بر وجود دوازده جانشین برای پیامبر اسلام دلالت دارد. شیخ صدوق در کتاب «کمال‌الدین» با استناد به این حدیث، امامت ائمهٔ دوازده‌گانهٔ شیعه را به‌عنوان تنها تفسیر منطبق با این روایت معرفی می‌کند و آن را دلیلی روشن بر حقانیت آنان می‌داند. وی استدلال می‌نماید که همان‌گونه که علم غیبِ پیامبر، نشانهٔ صدق نبوت ایشان بود، علم گسترده و بدون تحصیل ائمه به احکام دین و وقایع جهان نیز نشان می‌دهد که سرچشمهٔ دانش آنان، پیامبر و عالم غیب است و همین، شایستگی بی‌بدیل آنان برای تصدی مقام امامت است.
یکی دیگر از احادیث کلیدی در این زمینه، حدیث سفینه است که با سندهای متعدد در منابع اهل سنت نیز نقل شده است. در این حدیث، پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) می‌فرمایند: «إِنَّ مَثَلَ أَهْلِ بَيْتِي فِيكُمْ كَسَفِينَةِ نُوحٍ، مَنْ رَكِبَهَا نَجَا، وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا غَرِقَ». این تشبیه گویا، اهل‌بیت پیامبر را به کشتی نجات‌بخش نوح تشبیه می‌کند که رستگاری در پیروی و تمسک به آنان، و هلاکت در دوری و تخلف از ایشان است. این حدیث، ضمن تأکید بر لزوم مراجعه به اهل‌بیت در مسائل دینی و تبعیت از دستورهایشان، به‌طور ضمنی بر مصونیت آنان از خطا و گناه (عصمت) دلالت دارد؛ چرا که در غیر این صورت، تشبیه آنان به کشتی نجات‌بخش، معنای خود را از دست می‌دهد.
با جمع‌بندی این دو دسته از روایات و شواهد مشابه دیگر، می‌توان نتیجه گرفت که از منظر روایی، پیامبر اسلام به‌صورت صریح و ضمنی، به مسئلهٔ جانشینی و تعداد و ویژگی‌های پیشوایان پس از خود اشاره کرده‌اند. این روایات در مکتب تشیع، به‌صورت منسجم و نظام‌مند، بر امامت دوازده امام تفسیر و تبیین شده‌اند. تمسک به این مسیر، به‌عنوان تنها راه نجات از گمراهی و ضلالت، محور اصلی این آموزه‌های روایی را تشکیل می‌دهد.