حقیقت شرعی

[ویکی فقه] حقیقت شرعی به وضع لفظ برای معنای خاص توسط شارع اطلاق می شود.
حقیقت شرعی، از اقسام حقیقت عرفی خاص بوده و در جایی است که شارع لفظی را برای رساندن معنایی وضع می کند؛ برای مثال، مکلف از لفظ صلاة، صوم و حج معانی شرعیه ای را می فهمد که این معانی، حادث و جدید بوده و اعراب قبل از اسلام، آن الفاظ را در این معانی به کار نمی گرفتند؛ حال این سئوال پیش می آید که آیا شارع این الفاظ را بدون نصب قرینه و به وسیله وضع تعیینی، برای آن معانی خاص وضع نموده است، یا این که این الفاظ بعد از اسلام، از معانی لغوی خود، با نصب قرینه ای و به وسیله وضع تعینی، به این معانی جدید نقل داده شده است. اصولیون در این باره اختلاف دارند، ولی مشهور معتقدند شارع این الفاظ عبادات را برای این معانی، به وضع تعیینی و بدون قرینه وضع نکرده است، چون اگر چنین بود حتماً در تاریخ ثبت می شد و به ما هم می رسید.

💡 سجود در اصطلاح شرع عبارت است از: نهادن پیشانی بر زمین یا آنچه از زمین می‌روید و خوردنی و پوشیدنی نیست. بنابراین تعریف، سجود در شرع، معنایی ویژه پیدا کرده‌است و نتیجه آن ثبوت حقیقت شرعی برای سجود خواهد بود.

💡 در مقابل، برخی ثبوت حقیقت شرعی در لفظ سجود را نپذیرفته و بر این نظر که نهادن مواضع هفتگانه، حتی پیشانی بر زمین در تحقق مسمای سجود دخیل است، اشکال کرده و گفته‌اند: عرف، حتی عرف متشرعه کسی را که به جای پیشانی، صورت خود را بر زمین می‌گذارد یا پیشانی را بر فرش و مانند آن می‌نهد، سجده‌کننده به‌شمار می‌آورد.