حسن پیرنیا، ملقب به مشیرالملک و سپس مشیرالدوله، از برجسته‌ترین چهره‌های سیاسی، حقوقدان و تاریخ‌نگار ایران در دوره قاجار به‌شمار می‌رود که در مقطعی حساس به مقام نخست‌وزیری ایران رسید. وی در اوایل سال ۱۲۹۱ هجری قمری متولد شد. پدرش نصرالله خان مشیرالدوله بود. پیرنیا تحصیلات مقدماتی را در حوزه زبان و ادبیات فارسی و عربی نزد معلمان خصوصی در منزل فراگرفت و سپس برای ادامه تحصیل به روسیه اعزام شد. او در آنجا ابتدا دوره‌های نظامی و سپس رشته حقوق را در دانشکده حقوق مسکو به پایان رساند و با اتمام تحصیلات، به عنوان وابسته سفارت ایران در سن‌پترزبورگ منصوب گردید.
در سال ۱۳۱۷ هجری قمری و در دوران وزارت امور خارجه پدرش، حسن پیرنیا به سمت منشی‌ای او برگزیده شد و متعاقباً با دریافت لقب مشیرالملکی، همچون ریاست کابینه وزارت خارجه و منشی مخصوص صدراعظم گردید. او که به اهمیت والای قانون در پیشرفت جامعه واقف بود، پس از بازگشت به ایران، اقدام به تأسیس مدرسه علوم سیاسی نمود تا آگاهی حقوقی را در میان مردم ترویج دهد و خود نیز در این مؤسسه به تدریس حقوق بین‌الملل پرداخت. همچنین، در سفر دوم مظفرالدین شاه به اروپا در سال ۱۳۲۰ قمری، به عنوان مترجم همراه شاه بود و پس از بازگشت، به عنوان سفیر ایران در سن‌پترزبورگ منصوب شد که این مأموریت وی سه سال به طول انجامید.