در توقیع مبارک امام زمان در پاسخ به سؤالات اسحاق بن یعقوب، آثار پرداخت زکات به‌عنوان بخشی از مطالب بیان شده است. حضرت در این توقیع می‌فرمایند: «اما اموال شما را نمی‌پذیریم مگر برای آن که پاک شوید. پس هر کس بخواهد، بپردازد و هر کس نخواهد، نپردازد. آنچه خدا به ما عطا کرده، از آنچه به شما عطا نموده بهتر است». این عبارت نشان‌دهنده‌ی آن است که فایده‌ی اصلی پرداخت حقوق مالی واجب، به خود افراد بازمی‌گردد. امام (علیه‌السلام) با پذیرش این اموال در حقیقت به پالایش روحی و معنوی پرداخت‌کنندگان کمک می‌کنند، نه اینکه نیازمند اموال آنان باشند. بنابراین، هدف اصلی، تطهیر نفس و رشد معنوی انسان‌هاست. در نهایت، حضرت تأکید می‌کنند که عطایای الهی به ایشان، برتر از هر آن چیزی است که به مردم داده شده است. این موضوع نشان‌دهنده‌ی بی نیازی امام از اموال مردم و توجه به جنبه‌ی تربیتی و تکامل‌بخش این تکلیف مالی است.
توقیع اثار پرداخت زکات
دانشنامه اسلامی
«امّا اَمْوالُکُمْ فَلا نَقْبَلُها اِلاّ لِتَطَهَّرُوا، فَمَنْ شاءَ فَلْیَصِلْ وَمَنْ شاءَ فَلْیَقْطَعْ، فَما آتانی اللّهُ خَیْرٌ مِمّا آتاکُمْ؛ امّا اموال شما، پس آن ها را نمی پذیریم، مگر به خاطر این که پاک شوید. پس هر که می خواهد، بپردازد، و هر که نمی خواهد، نپردازد. آن چه خدا به ما عطا کرده، از آن چه به شما عطا نموده بهتر است».
شرح توقیع
این عبارت، بخشی از مطالبی است که امام زمان (علیه السّلام) در جواب سؤال های اسحاق بن یعقوب، در توقیع مبارک خود مرقوم فرموده اند. اسحاق بن یعقوب می گوید: سؤال هایی را گرد آوردم و به سفیر دوم حضرت، محمد بن عثمان عمری، عرضه کردم و از او خواستم که آن ها را خدمت آن حضرت برساند و پاسخ شان را نیز درخواست کند. حضرت (علیه السّلام) در توقیعی، به خط مبارک خود، بعد از تذکّر اموری، چنین فرمودند:امّا اموالتان، پس هرگز، ما آن ها را قبول نمی کنیم، مگر برای آن که پاک شوید؛ حال، هر که می خواهد مالش را بفرستد و هر که نمی خواهد، نفرستد. آن چه خدا به ما عطا کرده، از آن چه به شما عطا شده، بهتر است.حضرت (علیه السّلام) در این کلام مبارک، به این نکته اشاره می کند که ثمره پرداخت حقوق مالی واجب، به خود انسان برمی گردد و امام (علیه السّلام) این اموال را می گیرد تا نفسِ پرداخت کنندگان پاک شود، نه این که امام به آن ها محتاج باشد. قرآن کریم نیز در آیه زکات به این نکته اشاره کرده است:«خُذْ مِنْ اَمْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَکّیهِمْ بِها وَصَلِّ عَلَیْهِمْ اِنَّ صَلاتَکَ سَکَنٌ لَهُمْ؛ از اموال آنان، صدقه (زکات) اخذ کن تا آنان را پاک گردانی و تزکیه کنی؛ و بر آنان درود بفرست و دعا کن، که دعای تو مایه آرامش آنان خواهد بود».
