در آموزه‌های قرآنی، حرمت مصرف گوشت مردار به صراحت بیان شده و این حکم، جلوه‌ای از نظام تشریعی اسلام برای حفظ طهارت و سلامت فردی و اجتماعی است. منظور از مردار در این چارچوب، هر حیوانی است که بدون ذبح شرعی جان خود را از دست داده باشد؛ اعم از چهارپایان و پرندگان، و تفاوتی میان اهلی و وحشی بودن آنها نیست. این حیوانات، اگرچه ذاتاً ممکن است حلال گوشت باشند، اما با مرگ غیر شرعی، از دایره جواز مصرف خارج شده و ورودشان به چرخه غذایی انسان ممنوع می‌گردد. این حرمت صرفاً به خوردن محدود نمی‌شود، بلکه بهره‌برداری‌های دیگر از آن نیز - مگر در موارد خاص که در ادامه به آن می‌پردازیم - مجاز شمرده نمی‌شود، زیرا فلسفه این حکم فراتر از صرفاً مصرف غذایی است.
قرآن کریم، گوشت مردار را مظهر پلیدی و ناپاکی (رجس) معرفی می‌کند. در آیه شریفه: «قُل لَّا أَجِدُ فِي مَا أُوحِيَ إِلَيَّ مُحَرَّمًا عَلَىٰ طَاعِمٍ يَطْعَمُهُ إِلَّا أَن يَكُونَ مَيْتَةً أَوْ دَمًا مَّسْفُوحًا أَوْ لَحْمَ خِنزِيرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ أَوْ فِسْقًا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ ۚ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَإِنَّ رَبَّكَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ» (انعام، ۱۴۵)، به وضوح آمده است که از جمله محرمات الهی، مردار، خون ریخته شده، گوشت خوک، و حیوانی که نام غیر خدا بر آن برده شده، معرفی گردیده و سپس تأکید می‌شود که اینها همه پلیدند. این تعبیر رجس که اشاره به پلیدی باطنی و معنوی دارد، نشانگر آن است که حرمت گوشت مردار، نه فقط به دلیل مضرات بهداشتی احتمالی (که البته وجود دارد)، بلکه به خاطر ماهیت ناپاک آن از نظر شرعی است. این دیدگاه جامع، سلامت روحی و جسمی انسان را به طور همزمان مد نظر قرار داده است.
با وجود تأکید بر حرمت و پلیدی گوشت مردار، شریعت اسلام همواره با رویکردی رحمانی و منطقی، موارد اضطرار را در نظر می‌گیرد. در ادامه همان آیه، به این نکته اشاره شده است که: «اما کسی که مضطر شود، بی آنکه خواهان لذت باشد و یا زیاده‌روی کند (گناهی بر او نیست)؛ زیرا پروردگارت، آمرزنده مهربان است. این استثنا، نه تنها راه را برای حفظ جان انسان در شرایط بحرانی باز می‌کند، بلکه جلوه‌ای از رأفت و بخشش الهی را نیز به نمایش می‌گذارد. در چنین شرایطی، مصرف به اندازه رفع ضرورت، نه تنها گناه محسوب نمی‌شود، بلکه خود نوعی عمل به حفظ نفس و از مصادیق تسهیل در دین است. این اصل نشان می‌دهد که احکام الهی در عین قاطعیت، انعطاف‌پذیری لازم را برای مواجهه با چالش‌های زندگی بشر دارا هستند.