حمید بن زیاد

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] حُمَیْد بن زیاد، حُمَیْد بن زیاد، فقیه و محدّث امامی قرن سوم و چهارم است.
از تاریخ تولد، زادگاه، و جزئیات زندگی وی اطلاعی در دست نیست.کنیه اش ابوالقاسم و در اصل کوفی بود، مدتی در سُورا (نزدیک شهر حِلّه ) سکنا گزید و سپس به نینوا (قریه ای در نزدیکی کربلا ) رفت.
مشایخ روایی
به تصریح شرح حال نویسان، حمید از افراد بسیاری حدیث شنید، از جمله احمدبن محمدبن رَباح، حسن بن محمدبن سَماعة (متوفی ۲۶۳)، حسن بن موسی خَشّاب (زنده در ۲۶۰)، عُبیداللّه بن احمد نَهیکی (محدّث قرن سوم)، حسن بن محمد کِندی، و ابراهیم بن سلیمان نَهْمی.
عقیده
هرچند حمید از بزرگان فرقه واقفه / واقفیه و از آخرین چهره های سرشناس این گروه بوده، ولی مورد وثوق رجالیان امامی است.وی را به وسعت علم و کثرت آثار ستوده اند.
شاگردان حدیثی
...
[ویکی شیعه] ابوالقاسم حُمَیْد بن زیاد فقیه و محدّث شیعی قرن سوم و چهارم هجری قمری است. هرچند وی از بزرگان واقفیه است ولی مورد اطمینان رجالیان امامی است. او راوی بسیاری از کتب و اصول اصحاب امامیه بود و به همین جهت، نام او در سلسله اسنادِ روایات بسیاری، در کتاب های معتبر شیعه آمده و محدّثان بزرگی از طریق او روایت کرده اند.
مهم ترین آثار او النوادر، تاریخ الرجال، و من روی عن الصادق علیه السلام است که گفته شده دو کتاب آخر، منبع کتاب های رجال طوسی و رجال نجاشی بوده است.
از تاریخ تولد، زادگاه، و جزئیات زندگی وی اطلاعی در دست نیست. وی در اصل کوفی بود، مدتی در سُورا (نزدیک شهر حله) اقامت کرد و سپس به نینوا (قریه ای در نزدیکی کربلا) رفت. به تصریح شرح حال نویسان، حمید از افراد بسیاری حدیث شنید، از جمله احمد بن محمد بن رَباح، حسن بن محمد بن سماعة (متوفی ۲۶۳)، حسن بن موسی خَشّاب (زنده در ۲۶۰)، عُبیداللّه بن احمد نَهیکی (محدّث قرن سوم)، حسن بن محمد کندی، و ابراهیم بن سلیمان نَهْمی. حمید را از معمرین دانسته و وفات او را در ۳۱۰ ثبت کرده اند.

جمله سازی با حمید بن زیاد

سَناباد دهکده‌ای بود که کاخ حمید بن قحطبه طایی در اوایل قرن سوم هجری قمری در آن قرار داشته‌است. هارون الرشید که برای سرکشی و آرام ساختن شورشیان به خراسان آمده بود در آنجا بیمار شده و او را در سرسرای این کاخ دفن کردند. بعدها با دفن علی بن موسی الرضا امام هشتم شیعیان این منطقه اهمیت بیشتری یافت و در پیوند با روستاهای اطراف مجموعاً شهر کنونی مشهد را شکل داد.
سرانجام خبر مقنع و دینش به حاکم خراسان که در آن زمان حمید بن قحطبه بود رسید، امیر خراسان دستور دستگیری مقنع را داد، مقنع مجبور شد از مرو فرار کند و در ماوراءالنهر ساکن شود.