دانشنامه اسلامی
قطب راوندی گفته است که: حضرت صالح علیه السلام پسر ثمود پسر عاد پسر ارم پسر سام پسر حضرت نوح بود و مشهور آن است که: صالح پسر عبید پسر اسف پسر ماشخ پسر عبید پسر حاذر پسر ثمود پسر عاثر پسر ارم پسر سام بود.
حضرت صالح از پیامبران عظیم الشأن علیهم السلام است که، نام مبارکش در کلام الله مجید 9 بار آمده و از حیث زمان بعد از نوح و قبل از ابراهیم است. این رسول گرامی بر قوم ثمود مبعوث گردید که قومی بت پرست بودند.
ثمود قومی از عرب اصیل بوده اند که در سرزمین "وادی القری" بین مدینه و شام زندگی می کردند و این قوم از اقوام بشر ما قبل تاریخند و تاریخ جز اندکی چیزی از زندگی این قوم را ضبط نکرده و گذشت قرنها باعث شده که اثری از تمدن آنها بر جای نماند بنابراین دیگر به هیچ سخنی که درباره این قوم گفته شود اعتماد نیست.
آنچه کتاب خدا از اخبار این قوم شرح داده این است که این ها قومی از عرب بوده اند و ما این معنا را از نام پیامبرشان صالح علیه السلام که کلمه ای است عربی استفاده می کنیم و از آیه 61 سوره هود برمی آید که آن جناب از همان قوم بوده، پس معلوم می شود این ها مردمی عرب بوده اند که نام مردی از آنان صالح بوده و این قوم بعد از قوم عاد پدید آمده و تمدنی داشته اند که زمین را آباد می کردند و در زمین هموار قصرها و در شکم کوه ها خانه هایی ایمن می ساختند. (سوره اعراف، آیه 74) و یکی از مشاغل آنان زراعت بوده، یعنی چشمه هایی به راه انداخته و نخلستان ها و باغ ها و کشتزارها پدید آوردند. (سوره شعراء، آیه 148)
قوم ثمود طبق سنت قبائل زندگی می کردند که پیرمردان و بزرگتران، در قبیله حکم می راندند و در شهری که جناب صالح علیه السلام در آنجا مبعوث شد هفت طایفه بودند که کارشان فساد در زمین بود و هیچ کار شایسته ای نداشتند. (سوره نمل، آیه 48) و در آخر در زمین طغیان کرده، بت ها پرستیدند و طغیان و سرکشی را از حد گذراندند.
بعد از آن که قوم ثمود پروردگار خود را فراموش کرد و در فسادکاری خود از حد گذشت، خدای عزوجل حضرت صالح پیغمبر علیه السلام را به سوی آنان مبعوث کرد و آن جناب از خاندانی آبرومند و صاحب افتخار و معروف به عقل و کفایت بود، (سوره هود، آیه 62 - سوره نمل، آیه 49) قوم خود را به دین توحید و به ترک بت پرستی دعوت کرد و آنان را همی خواند تا در مجتمع خود به عدل و احسان رفتار کنند و در زمین علو و گردنکشی نکنند و اسراف و طغیان نورزند، و در آخر آنان را به عذاب الهی تهدید کرد.
صالح علیه السلام همچنان به امر دعوت قیام می نمود و مردم را به حکمت و موعظه حسنه نصیحت می کرد و در برابر آزار و اذیت آنان در راه خدا صبر می نمود تا شاید دست از لجبازی برداشته، ایمان بیاورند ولی به جز جماعتی اندک از مستضعفین قوم، کسی ایمان نیاورد، (سوره اعراف، آیه 75) طاغیان مستکبر و عامه مردم که همیشه دنباله رو طغیانند همچنان بر کفر و عناد خود اصرار ورزیدند و مؤمنین به صالح را خوار شمردند و جناب صالح را به سفاهت و جادوگری متهم ساختند.
